Książka: Lód

Szok i niedowierzanie, bo oto po raz pierwszy w dziejach ludzkości jedna powieść doczekała się dwóch wpisów mojego zaszczytnego autorstwa. Wydarzenie jak nic kwalifikujące się na główną stronę Onetu, coś czuję, że będzie skandal. Sęk w tym, że "Lód" zasługuje na drugi wpis; zasługuje także na trzeci i szósty; zasługuje na każde słowo, które jest napisane na jego temat. Po czterech latach z czułością zdjąłem swój przykurzony egzemplarz z półki i o mało przy tym nie zwichnąłem sobie nadgarstka. A ...

Przyznaję bez bicia, że "Lodem" byłem zachwycony już po kilku pierwszych stronach. Oczarowała mnie ta powieść swoją stylistyką, scenografią, językiem i unikatowym klimatem. Do czynienia mamy tutaj z alternatywnym biegiem historii, w którym pierwsza wojna światowa nigdy nie wybuchła, w związku z tym Polska nie istnieje. Imperium Rosyjskie ma się nad wyraz dobrze, pomijając taki "mały" szkopuł, że jest całe skute lodem. Historia rozpoczyna się pewnego lipcowego dnia w Warszawie, przy padającym śni...

Na najnowszą książkę Jacka Dukaja trzeba było czekać długo. Cierpliwość fanów podtrzymywały jednak informacje o wciąż wzrastającej objętości tekstu. W końcu nadszedł dzień premiery i w ręce czytelników została oddana opasła księga w twardej oprawie, licząca ponad tysiąc stron. Dla wielu wielbicieli fantastyki w Polsce rozpoczął się czas czytania jednej tylko książki. Wielu próbowało sobie też odpowiedzieć na pytanie, czy „Lód” – z założenia opowiadanie – rozrośnięty do gargantuicznych rozmiarów ...

Recepta na literacki sukces: napisać opowiadanie, 50-100 stron. Krasnoludy, smoki, magiczne miecze już się dość mocno przejadły, a więc powinien być temat obecnie bardzo modny, czyli alternatywna przeszłość. Każdy element tego opowiadania, nawet najdrobniejszy, rozbudować (nadmuchać) do granic wytrzymałości. Mamy już 300 stron. Z trzystustronicowego opowiadania każdy drobiazg, detal, rozbudować i uzupełnić czym się tylko da. Jak się to robi? Ależ prosto! W książce stustronicowej: w piątek...

„Lód” to książka ze wszech miar niezwykła. Już przy pierwszym kontakcie możemy z pełną świadomością stwierdzić, iż jest dziełem wielkim. I to w całkowicie dosłownym znaczeniu. Ponad tysiąc stron, opakowanych w solidną twardą oprawę, mała czcionka i gęsty druk dają zapowiedź wielu godzin, które można spędzić zagłębiając się w lekturę. Czy warto?, może sobie zadać pytanie przeciętny czytelnik, sięgając po nią. Czy warto przy braku czasu, wśród różnorodności książek, mnogości innych zajęć i rozrywe...

Jacek Dukaj napisał powieść monumentalną. Na poziomie fabuły jest to podróż życia bumelanta i hazardzisty, Benedykta Gierosławskiego, z zamrożonej Warszawy do Irkucka i dalej w głąb Syberii w alternatywnej rzeczywistości 1924 r., gdzie po uderzeniu meteorytu tunguskiego dużą część Azji i Europy skuł Lód. Lód, który oprócz ziemi zamraża też idee, poglądy, myśli, słowa, historię. Wystarczy wypowiedzieć zdanie o sobie, by w mgnieniu oka stało się prawdą, zamarzło, jak mówią bohaterowie książki. Wie...

W Syberię na początku XX wieku uderza słynny meteoryt tunguski. Od tego momentu Jacek Dukaj zaczyna snuć alternatywną historię świata w powieści "Lód". Meteoryt, jak się okazało, zbudowany był z tungetytu, metalu o niesamowitych właściwościach: gdy uderzy się go młotkiem, jego temperatura - odwrotnie niż w przypadku wszystkich znanych metali - obniża się. Spalanie go wywołuje nieznany uprzednio fenomen fizyczny - ćmiatło, przeciwieństwo światła. Metale w towarzystwie tungetytu nabierają niesamo...

„Lód” Jacka Dukaja to powieść, na którą wiele osób długo czekało. Czemu tak długo? Bo z zapowiadanego przez autora opowiadania zaczęła wyrastać powieść, a potem, jakby tego było mało, zaczęła przybierać na wadze. I oto rzecz w polskich księgarniach niespotykana: książka objętości tysiąca stron rozchodzi się błyskawicznie, czytelnicy czekają na dodruk, pojawiają się opinie, że dobra, zła, przegadana, niesamowita… Na pewno jest więc „Lód” książką kontrowersyjną, na pewno też – znaczącą jako część ...

Czytałam „Lód” jakieś pół roku. Odkładałam go i brałam znowu do ręki. Czasem męczyłam się, zmuszałam do przeczytania kolejnej strony. Czasem jedną stronę czytałam wielokrotnie w zachwycie. A kiedy wreszcie dobrnęłam do końca, kiedy obróciłam ostatnią stronę, kiedy zamknęłam książkę, pomyślałam sobie, że Dukaj znowu napisał fenomenalny kawał niezrównanej literatury. W „Gazecie Wyborczej” ukazał się kiedyś tekst Dukaja zatytułowany znacząco „Lament miłośnika cegieł”, a rozpoczynający się słowa...

„Lód” Dukaja jest książką dobrą, może nawet bardzo dobrą, a już z pewnością jedną z najoryginalniejszych, jakie ukazały się ostatnio na polskim rynku i to zarówno w ramach gatunku, jak i w ramach literatury w ogóle. Mimo to powieść mi się nie spodobała, aczkolwiek nie żałuję, że poświęciłam jej swój czas. Nigdy nie przepadałam za dziełami przedstawiającymi alternatywne wizje przeszłości, ale przyznać trzeba, że koncepcja, którą prezentuje Dukaj, jest niezwykle ciekawa i – co najważniejsze - z...

Powoli zagłębiamy się w świat XX wieku, gdzie rządzi de facto Lód i lute. Na dodatek rozprzestrzenia się coraz bardziej i niebawem zamrozi resztę Europy i Azji. Tak, zamrozi, gdyż pod Lodem nie może powstać żadna nowatorska myśl, żadna zmiana obyczajów - jakim zamarzłeś, takim zostaniesz. Do końca. Jednak pojawiła się iskierka nadziei. Nazywa się Benedykt Gierosławski - warszawski matematyk, zajmujący się logiką. Jego ojciec, dawniej zesłany na Sybir za działalność antyrosyjską, podobno rozmawia...

Oto świat, w którym kłamstwo jest prawdziwsze od prawdy.

Czy Historia jest siłą mierzalną, namacalną? Czy można sterować prawami logiki? Kto stoi między rewolucją i anarchią, carstwem samodzierżawnym, Królestwem Bożym na Ziemi i wolną Rzecząpospolitą? Piłsudski i Rasputin, Tesla, Tarski, Kotarbiński i Benedykt Gierosławski, człowiek, którego nie ma.

W tej rzeczywistości, gdzie pierwsza wojna światowa nigdy nie wybuchła, Królestwo Polskie wciąż znajduje się pod władzą Imperatora, Warszawę skuwa wieczny lód, a nieziemskie anioły Mrozu, lute, spacerują ulicami miast, zamrażając prawdę i fałsz. Benedykt Gierosławski, zdolny matematyk, ale i niepoprawny hazardzista, na zlecenie carskiego Ministerium Zimy wyrusza na Syberię w poszukiwaniu ojca - Ojca Mroza, zamrożonego w prawdzie powiernika lutych, sternika Historii.

Fabuła "Lodu" skrzy się od nieoczekiwanych zwrotów akcji, intryg politycznych, kryminalnych, naukowych i metafizycznych. To powieść - wypełniona fascynującymi postaciami, z akcją rozpiętą między brudnymi oficynami carskiej Warszawy, luksusami Ekspresu Transsyberyjskiego na tle lodowej Azji i irkuckimi salonami bogatego mieszczaństwa polskiego - na jaką czekali wszyscy miłośnicy prawdziwej epiki, pobudzająca intelekt i wyobraźnię.


Jacek Dukaj (ur. 1974) - jeden z najciekawszych współczesnych polskich prozaików, którego książki zawsze są wyczekiwanymi wydarzeniami. Autor "W kraju niewiernych", "Czarnych oceanów", "Extensy", "Innych pieśni", "Perfekcyjnej niedoskonałości", "Xavrasa Wyżryna i innych fikcji narodowych", pomysłodawca antologii "PL+50. Historie przyszłości". Wielokrotny laureat Nagrody im. Janusza A. Zajdla, trzykrotnie nominowany do Paszportu "Polityki".

[Wydawnictwo Literackie, 2007]

Po prostu arcydzieło. Najlepsza książka, jaką miałem przyjemność przeczytać. Trudna na początku - rozpoczynałem kilka razy, aby pojąć, co czytam. Następnie wciąga w równoległą czasoprzestrzeń, gdzie wszystko jest takie samo, ale inne. Czapki z głów.