Książka: Wicked: Życie i czasy Złej Czarownicy z Zachodu

"Czarnoksiężnik z krainy Oz" rozpala wyobraźnię czytelników od ponad stu lat (pierwsze wydanie pojawiło się w 1900 roku). I już od bardzo dawna nie jest to tylko fenomen literacki. Kino niejednokrotnie czerpało z historii Bauma (by wspomnieć choćby klasyczny, słynny film z 1939 roku z Judy Garland jako Dorotką) i na razie nic nie wskazuje na to, by pomysły miały się wyczerpać - niedawno na ekranach pojawił się "Oz wielki i potężny", powstaje film animowany. Są też odpryski książkowe - jak właśni...

Nie wiem, czy się ze mną zgodzicie, ale Zła Czarownica z Zachodu jest jednym z zapomnianych, niedocenianych antagonistów. Czytając lub oglądając „Czarnoksiężnika z Krainy Oz” skupiamy się raczej na czwórce wędrowców i na morałach, jakie każdy z nich symbolizuje. Musiałam się odrobinę skupić, żeby przypomnieć sobie, że ktoś przeszkadzał im w podróży po żółtej drodze – zielona maszkara i zgraja latających małp. Fabuła Dawno, dawno temu w Manczkinlandii przychodzi na świat maleńka zielona Elfab...

Przed narodzinami dziecka przyszli rodzice poddawani są nie lada próbie. Próbie cierpliwości, wytrzymałości, próbie nerwów. Bo jak tu nie martwić się o to, czy mające przyjść na świat dziecko będzie nie tyle idealne, ładne, co radosne, normalne, zdrowe? Chyba nawet najbardziej racjonalna matka łapie się na tym, iż po cichu, trzymając noworodka w ramionach, sprawdza liczbę jego palców u rączek, nóżek, lustruje kształt oczek i głowy, bada zachowanie podczas snu oraz niepokoi się, czy aby na pew...

Elfaba urodziła się zielona. I właściwie nie wiadomo, czy dlatego, że tak miało być (przeznaczenie?), czy też dlatego, że jej matka szprycowała się opiatami bez opamiętania, a może dlatego, że w sprawę poczęcia Elfaby wmieszany był jakiś elf? Na dodatek dziewczynka chwilę po narodzinach odgryzła palec kobiecie, która pomagała przy porodzie. Zaczyna się więc z przytupem, jak u Hitchcocka, ale dalej napięcie nie rośnie, bo opowieść wchodzi w fazę sprawozdawczą, czyli opowieść o tym, jak dziewczynk...

Zacznę od tego, że nie jest to książka dla dzieci. Z różnych względów, ale najważniejszym wg mnie jest ten, że poruszane są w niej tak trudne sprawy, że dziecko najzwyczajniej się znudzi. Wdawać by się mogło, że będzie to baśń o czarownicy, magii, lataniu na miotle itd. Owszem, te elementy też są, ale to nie one stanowią istotę powieści. Jest to książka o stosunkach w rodzinie, o poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi, o miłości i wybaczeniu, a także o istocie zła, o despotyzmie i tyranii. Czy...

Kiedy w klasycznej książce L. Franka Bauma Dorotka triumfuje nad Złą Czarownicą z Zachodu, poznajemy tylko jej część historii. A jak to wyglądało z punktu widzenia strasznej nemezis, tajemniczej Czarownicy? Skąd się wzięła? Dlaczego stała się taka zła? I jaka w ogóle jest prawdziwa natura zła?

Gregory Maguire stworzył świat tak bogaty i żywy, że już nigdy więcej nie będziecie patrzeć na krainę Oz tymi samymi oczami. "Wicked" opowiada o miejscu, gdzie zwierzęta mówią i walczą o swoje prawa obywatelskie, gdzie Manczkinowie starają się wejść do klasy średniej, a Blaszany Drwal pada ofiarą przemocy w rodzinie. No i jest jeszcze ta mała zielonoskóra dziewczynka o imieniu Elfaba, która wyrośnie na osławioną Złą Czarownicę z Zachodu. Bystre, zjadliwe i nierozumiane stworzenie, które zmusi was do ponownego przemyślenia swoich przekonań na temat natury dobra i zła.


Gregory Maguire to autor bestsellerowych książek "Confessions of an Ugly Stepsister", "Lost", "Mirror Mirror" oraz "Wicked Years", cyklu składającego się z książek "Wicked", "Son of a Witch" i "A Lion Among Men". Na kanwie "Wicked", obecnie uważanej już za klasykę, stworzono nagrodzony nagrodą Tony broadwayowski musical pod tym samym tytułem. Gregory Maguire prowadził odczyty na temat sztuki, literatury i kultury w Stanach Zjednoczonych i za granicą. Mieszka wraz z rodziną w okolicach Bostonu w stanie Massachusetts.


"Niewiarygodny wyczyn literacki [...]. [Maguire] stworzył [...] jedną z największych bohaterek w literaturze fantasy".
"Los Angeles Times"

"Ta niezwykła, prześmiewcza historia uwiodła mnie szybko i dogłębnie".
Wally Lamb, autor "I Know This Much Is True"*1 oraz "She's Come Undone"*2

"Biorąc za punkt wyjścia "Czarnoksiężnika z Krainy Oz", Maguire nadał temu światu większą głębię i różnorodne aspekty, tworząc coś całkowicie innego i wyjątkowego. To wspaniałe dzieło, prawdziwy tour de force".
Lloyd Alexander, autor "The Chronicles of Prydain"

"W »Wicked« Gregory Maguire bierze za podstawę Krainę Oz stworzoną przez Franka Bauma, jednak pod jego piórem wszystko staje się świeże i nowe, wydarzenia zaś obserwujemy z zaskakującego punktu widzenia. To wspaniała książka, zabawna i poważna, pulsująca od energii wyobraźni, równocześnie thriller polityczny i traktat moralny".
Jill Paton Walsh, autorka "Knowledge of Angels"*3

"Oto historia, która równocześnie wciąga i zmusza do myślenia"".
John Rowe Townsend, autor "The Islanders"

"Ta książka to cudowna igraszka, święto języka, studium dobra i zła oraz obszerna historia cudownej krainy Oz".
Jane Langton, autorka "The Diamond in the Window"

[Initium, 2010]



---
* Wydawca nie wie, że te książki wyszły po polsku. Tytuły przekładów:
1 "Niepamiętnik Dolores Price", 2 "To wiem na pewno", 3 "Wiedza aniołów" [przyp. mój. - Astral].