Książka: Metamorfozy albo Złoty Osioł

Apulejusz zawdzięcza swoje miejsce w literaturze światowej powieści "Metamorfozy albo Złoty Osioł". To jedyny zachowany w całości romans łaciński. Jest to romans obyczajowy - w części fantastyczno-romantyczny, w części realistyczno-satyryczno-komiczny. Składa się z 11 ksiąg. W zachowanych rękopisach utwór nie zawiera tytułu, jednak każda kolejna księga kończy się zdaniem: "Metamorfoz księga x kończy się". Tytułu "Złoty Osioł" w odniesieniu do dzieła Apulejusza jako pierwszy użył Aureliusz Augus...

"Metamorfozy" to powieść awanturnicza - pierwsze tego typu dzieło, które znamy w całości, ale jest w nim już wszystko, co lubią czytelnicy: przygody, erotyka, magia. Swoją niezwykłą historię opowiada narrator zamieniony w osła. Jego oczami oglądamy wiedźmy, zbójców, wędrownych kapłanów-oszustów i całą galerię ludzkich typów zaludniających Tessalię, która w starożytności uchodziła za krainę czarów. Jest tu też miejsce na piękną baśń o Amorze i Psyche, zamkniętą wewnątrz powieści jak klejnot w drogocennej szkatule.

Dziwnym zrządzeniem losu sam Apulejusz oskarżony został o uprawianie czarów. Podczas procesu wygłosił mowę obrończą, Apologię, w której rozprawia się z zarzutami swych wrogów. Daje nam ona niezwykle ciekawy obraz życia w północnej Afryce, ojczyźnie Apulejusza, będącej wówczas kwitnącą prowincją rzymskiego cesarstwa.

Ozdobą tomu jest przypomniana tu piękna przedmowa Jana Parandowskiego, która towarzyszyła pierwszemu polskiemu wydaniu "Metamorfoz".

[Prószyński i S-ka, 1999]