Książka: O Bogu: Norman Mailer rozmawia z Michaelem Lennonem

Ostatnia książka Normana Mailera, giganta amerykańskiej literatury, zarysowuje jego system przekonań religijnych odrzucający zarówno zinstytucjonalizowaną religię, jak i ateizm.

W tym zbiorze dziesięciu niezwykle poruszających, dociekliwych, niekiedy prowokujących dialogów z Michaelem Lennonem, literaturoznawcą, Mailer przedstawia swoją koncepcję natury Boga. W jego wizji świat został stworzony przez Boga artystę, a na dzieło to składa się sporo udanych przedsięwzięć, ale i porażek poniesionych na skutek opozycji ze strony wrogich sił, z którymi Bóg toczy wojnę o ludzkie dusze.

Mailer uważa, że dobro, zło i ludzkość są równoważnymi sobie siłami, a Bóg ma plan, lecz nie jest nieomylny ani wszechmogący. Dyskutuje o inteligentnym projekcie, stwierdza, że rozkosze zmysłowe są darem od Boga, dostrzega usterki w dekalogu (cudzołóstwo jest dla niego mniejszym złem niż cierpienia wynikające z życia w złym małżeństwie) i utrzymuje, że technologia jest najgenialniejszym wynalazkiem diabła. Krótko mówiąc, Mailer jest oryginalny i nieprzewidywalny w tej inspirującej podróży intelektualnej, w której "Bóg potrzebuje nas tak samo jak my Jego".


Norman Mailer urodził się w 1923 roku w Long Branch w stanie New Jersey, dorastał na Brooklynie. Jego pierwsza książka "Nadzy i martwi" opublikowana w 1948 roku natychmiast uczyniła z niego jednego z najbardziej znanych pisarzy powojennych. W czasie swej prawie sześćdziesięcioletniej kariery pisarskiej wydał trzydzieści siedem powieści, zbeletryzowanych reportaży, esejów, tomów poetyckich i prac krytycznych. W 1969 roku otrzymał National Book Award i Nagrodę Pulitzera za "Armie nocy", a w 1980 roku ponownie uhonorowano go Pulitzerem za "Pieśń kata". Przez wiele lat mieszkał w Provincetown w stanie Massachusetts ze swoją żoną Norris Church Mailer. Zmarł 10 listopada 2007 roku w Nowym Jorku.

Michael Lennon jest emerytowanym profesorem literatury angielskiej na Uniwersytecie Wilkesa w Pensylwanii. Współpracował z Normanem Mailerem jako archiwista, autoryzowany biograf i jeden z agentów literackich. Jest autorem lub redaktorem sześciu książek o twórczości Mailera i przewodniczącym Stowarzyszenia Normana Mailera. Mieszka w Westport w stanie Massachusetts.


"Przyznaję się zatem, że nie czuję żadnego związku z religią instytucjonalną. Widzę Boga jako twórcę, jako największego artystę, a ludzi jako Jego najbardziej zaawansowane dzieła sztuki. Również zwierzęta są Jego dziełami sztuki. Kiedy myślę o ewolucji, skupiam uwagę przede wszystkim na dramacie, który rozgrywał się w Bogu jako artyście. Sukcesy przeplatały się z porażkami. (...) Podejrzewam, że diabeł majstrował przy ewolucji, a może nawet kierował ją na ślepe tory. Myślę, że Bóg wielokrotnie wybrał się w podróż na manowce, ponieważ diabeł Go zwiódł - albo Ją. Wybacz, że ciągle mówię o Bogu jako o Nim, to jest zwyczaj, który przejąłem z Objawienia. Mówienie o Bogu jako o »Niej« jest deprymujące, ale »On/Ona« czy »To« byłoby jeszcze gorsze.
Wracając do tematu: mam wrażenie, że walka między Bogiem a diabłem była jednym z czynników ewolucji. Czy Bóg miał wolną rękę, czy diabeł od początku mieszał się do tego - w każdym razie niektóre gatunki zostały bardzo źle zaprojektowane. Czasem młody artysta musi popełnić duże błędy, zanim pójdzie dalej.
Już słyszę narzucającą się replikę: »Oto Norman Mailer, artysta o niezasłużenie wysokiej pozycji, próbuje dodać sobie prestiżu, autorytetu i wagi, mówiąc o Bogu jako artyście«. Mam świadomość, że może paść takie oskarżenie. I przyznaję, że taka koncepcja może wynikać z mojej megalomanii".

Norman Mailer


"Teologia Mailera nie jest dla niego kwestią teoretyczną. Po ośmiu dekadach życia w to właśnie wierzy. Nie oczekuje, że znajdzie wyznawców, nie mieni się prorokiem, lecz zbudował ze swoich przekonań spójny katechizm".
"New York"

"Bardzo ciekawy przyczynek do dyskusji o wojnie z Bogiem i o Boga".
"Jewish Week"

"W serii dialogów z Michaelem Lennonem Mailer podejmuje szeroką gamę tematów religijnych, takich jak dekalog, inteligentny projekt, ateizm, reinkarnacja (...)".
"The St. Petersburg Times"

"Feeria prowokacyjnych idei oryginalnego umysłu".
"USA Today"

[Zysk i S-ka, 2010]