Nie mogę się nadziwić, że tę książkę przede mną oceniło tylko pięć osób. „Dziwne losy Jane Eyre” oceniło prawie tysiąc, z tego prawie siedemset na 5 lub 6 – i tylko pięć z nich zechciało poznać historię Berthy Mason z jej perspektywy?

Antoinette Cosway, główna bohaterka „Szerokiego Morza Sargassowego”, to Antoinette Bertha Cosway Mason, szalona żona pana Rochestera, uwięziona na strychu Thornfield. Biorąc do ręki „Szerokie Morze Sargassowe” wiemy więc, jak się skończy. Nie niecierpliwimy się, wyglądając zakończenia; nie mamy złudzeń, że będzie szczęśliwe. Chcemy poznać i zrozumieć Antoinette.

Identyfikacja z Antoinette przychodzi mi o tyle łatwo, że – pomimo iż „Dziwne losy Jane Eyre” oceniam bardzo wysoko – nigdy nie potrafiłam polubić Jane i Rochestera. Egoizm Rochestera jest równie ewidentny jak snobizm Jane. Pasują oni do siebie jak ulał, reprezentując zimną, wykalkulowaną angielską klasę wyższą. Antoinette jest zupełnie inna – naturalna, podążająca za głosem instynktu, zagubiona i przerażona, od życia pragnąca tylko jednego: poczucia bezpieczeństwa, którego nigdy nie udaje jej się znaleźć.

Książka podzielona jest na trzy części. Pierwsza, w której narratorką jest Antoinette, to historia jej dzieciństwa i wczesnej młodości. W drugiej głos przejmuje Rochester, opowiadając o swoim miesiącu miodowym z siedemnastoletnią Antoinette. Część trzecią Antoinette pisze na strychu Thornfield.

Jean Rhys urodziła się w Dominice; jej ojciec był Walijczykiem, matka Kreolką. „Dziwne losy Jane Eyre”, ze swoim pogardliwym stosunkiem do Indii Zachodnich i ich mieszkańców, musiały być dla niej jak policzek. „Szerokie Morze Sargassowe” nie jest jednak oskarżeniem Rochestera czy Anglików w ogóle. To studium pewnej społeczności – upadku białych latyfundiów po zniesieniu niewolnictwa na Karaibach – oraz tego, jak ten upadek odbija się na życiu jednej kobiety.

„Szerokie Morze Sargassowe” to skromna książeczka, licząca sobie w moim wydaniu stron 188 (wliczając przedmowę). Przeczytanie jej to kwestia paru godzin. Powinna być dołączana jako lektura obowiązkowa do każdego egzemplarza „Dziwnych losów Jane Eyre”.


---
Jean Rhys, „Wide Sargasso Sea”, World Books 1967.