Według badań tylko co drugi Polak czyta książki. Stereotypowa Polka czyta literaturę kobiecą, a stereotypowy Polak czyta tylko gazety lub co najwyżej instrukcję naprawy samochodu. W BiblioNETce mamy osoby zainteresowane książkami. Czy więc wśród nich potwierdzą się powszechne przesądy? Czy biblioNETkowicze zachowują się inaczej? Czy statystyczny użytkownik różni się od statystycznej użytkowniczki? BiblioNETkowa baza zawiera już ponad 3 miliony ocen, to całkiem sporo, można się zatem pokusić o sprawdzenie, czy popularne stereotypy dotyczące płci literatury mają jakieś podstawy.

Statystyczny Adam ocenił 14 książek mniej niż statystyczna Ewa. Schowek też ma mniejszy. Czyli nie dość, że faktycznie mężczyźni czytają mniej, to i plany na przyszłość mają skromniejsze. Jednak uśredniony Adam nie najlepiej reprezentuje męskich użytkowników. Cztery pierwsze miejsca na liście najwięcej oceniających zajmują mężczyźni. Właścicielem najbardziej spuchniętego schowka też jest mężczyzna.

A co czytają nasi statystyczni użytkownicy? Panie najczęściej czytają literaturę dziecięcą i młodzieżową, współczesną zagraniczną i fantasy. Panowie zaś wybierają najczęściej fantasy, współczesną zagraniczną i science-fiction. Skąd ta literatura dziecięca? Może to mamy czytają książki dzieciom? A może większość biblioNETkowiczów to osoby młode, które nie wyrosły jeszcze z literatury młodzieżowej? Statystyki pod kątem wieku mogą być tematem kolejnego odcinka, a na razie sprawdźmy jak proporcje płci rozkładają się w poszczególnych gatunkach.

Czy są typowo kobiece lub męskie gatunki? Zdecydowanie tak. Wśród romansów jest prawie trzynastokrotna nadreprezentacja kobiet, a w przypadku techniki przewaga mężczyzn jest prawie trzydziestokrotna. Inne typowo męskie gatunki to astronomia, matematyka, historia, science-fiction, komiks i literatura przygodowa. Czyli znowu mamy potwierdzenie stereotypu. Ale i tym razem są wyjątki, które wyłamują się regułom. To mężczyzna ocenił najwięcej romansów (ponad 1500), z kolei inny ocenił ponad 150 romansów, prawie wszystkie na 6.

Nie zawsze ilość idzie w parze z dobrą oceną. Spójrzmy więc na średnie oceny wystawiane książkom w poszczególnych kategoriach. Jaką literaturę cenią sobie najwyżej panie? Tu niespodzianka, bo jest to matematyka! To jest jedyny gatunek ze średnią powyżej 5, ale po piętach depczą jej geografia i religia. Panowie najlepiej oceniają geografię i matematykę. Na drugim końcu skali jest zgodność - najmniej lubiany gatunek to klasyka polska. Najwyraźniej zarówno chłopcy jak i dziewczynki nie lubią lektur. Panowie równie mało cenią też romanse. Generalnie literatura popularno naukowa jest oceniana lepiej niż literatura piękna. Może dlatego, że rzadziej się po nią sięga, ale staranniej dobiera lekturę? Z literatury pięknej mężczyźni najlepiej oceniają literaturę faktu, fantasy i poezję, a kobiety poezję, komiks i fantasy. Gdy porównamy oceny stawiane poszczególnym gatunkom przez kobiety i mężczyzn to największa różnica jest w ocenie romansów, techniki i religii. Kobiety oceniają je lepiej. Ciekawostką jest, że kobiety oceniają lepiej większość kategorii. Mężczyźni mają lekką przewagę ocen w literaturze klasycznej i współczesnej, zarówno polskiej jak i zagranicznej, oraz w hobby, naukach społecznych i astronomii. Może zatem kobiety ogólnie stawiają lepsze oceny? Nie, średnia ocena dla kobiet i mężczyzn jest prawie identyczna i wynosi 4,56. Oprócz średniej oceny, ważny jest jeszcze rozrzut ocen, czyli czy oceny są bardziej skrajne, czy bardziej podobne. Większy rozrzut ocen, świadczy o tym, że książka wzbudza większe kontrowersje. Dla panów najbardziej kontrowersyjnym gatunkiem są religia, klasyka polska i romans. Dla pań – klasyka polska, współczesna polska i horror.

Przyjrzyjmy się teraz poszczególnym książkom. W czołówce listy książek najlepiej ocenianych przez mężczyzn są głównie pozycje tradycyjnie pojmowane jako typowo męskie: fantasy, science-fiction, literatura przygodowa. W czołówce listy dla pań nie ma tak wyraźnej przewagi .

Są książki, w których różnica ocen pań i panów jest bardzo wyraźna. Z popularnych książek najbardziej taka różnica jest widoczna w „Nad Niemnem”. Najwyraźniej romans historyczny jako lektura obowiązkowa, to nie jest to co młodzieńcy lubią najbardziej. Młodzieńcy zdecydowanie preferują dobre science-fiction jak „Opowieści o pilocie Pirxie”, w przeciwieństwie do dziewcząt, które uwielbiają Lucy Maud Montgomery. Jak zwykle są też wyjątki. Kto by pomyślał, że Izaurę panowie oceniają lepiej niż panie? Od niektórych książek panowie trzymają się z daleka. Spośród tych, które mają co najmniej sto ocen, prawie dwieście ma oceny wyłącznie od kobiet. W większości jest to literatura młodzieżowa i romanse. Wyłącznie kobieca rekordzistka ma prawie 600 ocen! Panie nie są tak wybredne i poczytują też literaturę uznawaną za bardziej męską. Najbardziej popularna książka oceniana przez samych mężczyzn ma tylko 26 ocen i jest thrillerem.

BiblioNETka to nie tylko oceny książek, ale też katalog, recenzje, czytatki i fora. Co szósty użytkownik wniósł wkład w dodawanie treści do BiblioNETki, choć wyraźnie rysuje się silna grupa bardziej zaangażowanych osób. 80% wypowiedzi na forum i czytatek pochodzi od 0,4% użytkowników, 80% recenzji napisał 1% użytkowników, 80% książek zostało dodanych przez 0,5% użytkowników. Na liście najczęściej wypowiadających się na forach pierwsze dziesięć miejsc zajmują kobiety, w pierwszej dziesiątce recenzentów jest 7 mężczyzn. Statystyczna Ewa wypowiada się na forach trzy razy częściej niż statystyczny Adam i dwa razy częściej pisze czytatki. Adam za to częściej pisze recenzje, dodaje więcej książek i zgłasza więcej błędów. Więc w tworzeniu BiblioNETki doskonale się uzupełniają.

Podsumujmy. Statystyczny BiblioNETkowy czytelnik nie cierpi romansów, preferuje science-fiction, horrory i komiksy, bardziej bezkompromisowo wystawia oceny. Statystyczna czytelniczka podczytuje romanse, czyta książki córkom, lubi sobie popisać na forum. Czyli stereotypy jednak znalazły potwierdzenie. Pamiętamy jednak, że książki oceniają indywidualni użytkownicy, a nie statystyczni, bo, jak wiadomo, są kłamstwa, wierutne kłamstwa i statystyki.

Statystyki powstały na podstawie danych z października 2010