Gunnar Ekelöf (1907-1968) urodził się w Sztokholmie. Ten szwedzki poeta zadebiutował w roku 1932 tomikiem "Późno na ziemi". Skandynawscy krytycy nazywali go "Wielkim samotnikiem" oraz "poetą nieufnym wobec poezji", a we Francji nazwano go "księciem poetów Północy".

Przygotowałem się na lekturę, z której powieje skandynawskim chłodem, gdzie znajdę mroźne powiewy samotności. Cóż, nieraz mam taki nastrój, że szukam w poezji smutku. Nie jest złem w smutku szukać piękna.

W poezji Ekelöfa jest pesymizm:

"Oglądam się za siebie i widzę z rozpaczą
swe nieliczne zwycięstwa i klęski...
W wyśnionym krajobrazie, gdzie jeszcze majaczą
wzniecone pyły marszów długich lub pospiesznych,
choć nikt bitwy nie wydał ani jej nie przyjął -
bieleją kości całych kohort moich marzeń,
pragnień..."*

W poezji Ekelöfa jest samotność:

"Samotny w nocy czuję się najlepiej,
sam na sam z lampą pełną tajemnic,
uwolniony od natrętnego dnia,
schylony nad nigdy niegotową pracą:
kombinacjami kart pasjansa. Cóż z tego, że
ten pasjans nigdy nie wyjdzie.
Mam całą noc dla siebie. Gdzieś
jest już prawda raz wypowiedziana.
Czemu więc niepokoić się? Czy ona
może kiedykolwiek więcej wyrazić?
W roztargnieniu chcę słuchać wiatru
w nocy..."**

W poezji Ekelöfa jest śmierć:

"Proste są narodziny:
Ty stajesz się ty
Prosta jest śmierć:
Ty przestajesz być ty
Mogłoby być odwrotnie
jak w świecie zwierciadeł
Śmierć mogłaby cię narodzić
a Życie zgasić
a jak i tamto jest możliwe -
A być może jest tak:
Ze śmierci powstałeś - powoli
wyniszcza cię życie"***.

Znalazłem tomik poezji, z którego strofy długo będą ze mną.

"I nie tęsknił by zanurzyć się w księżycu
śnić o śmierci i w snach ujrzeć piękno
świeżość szczęście życie zakochanie
i miłość która jest pięknem
W tym okrucieństwie
którym jest nasze życie
sen o pięknie jest miłością"****.

Chciałoby się przytoczyć więcej, więcej...
I chciałoby się tak śnić.


---
* Gunnar Ekelöf, "Melancholia" [fragment], tłum. Janusz B. Roszkowski, w: Gunnar Ekelöf, "Każdy człowiek jest światem", wyd. Wydawnictwo Literackie, 1984.
** "Samotny w nocy" [fragment], tłum. Zdzisław Wawrzyniak, tamże.
*** bez tytułu, tłum. Zdzisław Wawrzyniak, tamże.
**** bez tytułu, fragment tłum. Zdzisław Wawrzyniak, tamże.