Sowa testuje moje upodobania filmowe podsuwając mi różne animacje, co ma skutki zgoła nieoczekiwane. Okazuje się, że wszystkie drogi prowadzą do Japonii, choć nie spodziewałam się bynajmniej, że trafię tam podążając tropem rosyjskiego twórcy animacji Jurija Norsztejna. A jednak. Właśnie Norsztejnowi japoński reżyser Kihachirō Kawamoto powierzył stworzenie pierwszej z trzydziestu sześciu części filmu „Fuyu no hi” (Zimowe dni) z 2003 roku, poetyckiej animacji na podstawie wiersza haikai no renga, który siedemnastowieczny japoński poeta Matsuo Bashō stworzył wraz z przyjaciółmi i umieścił w jednym ze swych tomików.

Holy shit, pisze internauta w jednym z komentarzy na YouTube, oczekiwałem jakiegoś anime, a tu niespodziewanie Jurij Norsztejn! Ja, per analogiam, oczekiwałam jakiejś rosyjskiej bajki, a tu niespodziewanie Bashō! Holy shit!

Dla przypomnienia:

- pieśń wiązana renga to wiersz będący dziełem wielu poetów, którzy jeden po drugim dodają kolejne strofy;

- haikai no renga, haikai, „szalone strofy” to żartobliwy wiersz renga;

- haiku, zanim stało się samodzielną formą poetycką, było pierwszą strofą (hokku) wiersza renga;

- Bashō to klasyk haiku.

„Fuyu no hi” firmuje swoim nazwiskiem Kihachirō Kawamoto, w rzeczywistości jednak film, podobnie jak renga ze zbioru poezji Bashō, ma wielu autorów. Ściślej, trzydziestu pięciu. Każdy stworzył jedną część, z wyjątkiem Kawamoto, który stworzył dwie. Każda z tych trzydziestu sześciu króciutkich części odpowiada jednej z trzydziestu sześciu strof renga, a pierwsza z nich, poprzedzona wstępem prozą i przepięknie zinterpretowana przez Norsztejna, brzmi tak:

„Deszcze długiej podróży zszargały mój kapelusz, a codzienne burze podarły mój płaszcz. Choć przywykłem już do skrajnej nędzy, użalam się nad sobą. Nagle przyszedł mi na myśl ów mistrz szalonych strof, który dawno temu przemierzał tę prowincję, i napisałem:

Wędrowiec w porywach wiatru,
pod którego podmuchem
więdną rośliny i liście spadają z drzew –
jak bardzo upodobniłem się do Chikusaia!”*

(Bashō)

Chikusai to bohater XVII-wiecznej powieści graficznej „Chikusai monogatari”; śmiechu wart lekarz, który z powodu upodobania do szalonych strof traci wszystkich pacjentów.

---

* Na podstawie angielskiego przekładu autorstwa Haruo Shirane.


Z podróżnej sakwy, z dodaniem Dziennika podróży do Sarashina (Matsuo Bashō)
Haiku (antologia; Matsuo Bashō, Buson Yosa, Issa Kobayashi i inni)