Książka: Kubuś i jego pan: Hołd w trzech aktach dla Denisa Diderota

PAN: Znowu się spotykamy, Kubusiu. Dwieście lat później, na scenach czeskiego teatru, stworzeni przez kolejnego mistrza literatury... Jak myślisz, dlaczego? KUBUŚ: Jak myślę? Myślę, że pan lubi zadawać pytania, na które zna odpowiedź. PAN: Przejrzałeś mnie, zresztą zrobiłeś to chyba nie dzisiaj... Odpowiedz, proszę, chcę to znowu usłyszeć. KUBUŚ: Tak zapisane było w górze... Tak przynajmniej twierdził mój kapitan. Ja też tak twierdzę. PAN: Dziękuję. Ja nie będę mówił, co twierdzę, bo to się...

"Kubuś Fatalista" jest jedną z tych powieści, które kocham najbardziej; jest jedną wielką zabawą i humorem; jest wolnością i rozkoszą formy; dlatego, jak pisałem w "Sztuce powieści", "książka ta we Francji pozostanie skandalicznie niedoceniona: zawiera ona wszystko, co Francja utraciła i czego odzyskać nie chce".

Jedynie grubianin może tknąć się formy dzieła, które do niego nie należy. Niech pogarda otoczy wszystkich adaptatorów! Ta sztuka nie jest adaptacją; jest moją własną formą; moim marzeniem; moją wariacją na temat powieści, którą chciałem uczcić.

Milan Kundera

[Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000]