Ostatnimi czasy przeczytałem dość trudno dostępną książke pod tytułem ''Inaczej o średniowieczu'' autorstwa pani Regine Pernoud (link: Inaczej o średniowieczu (Pernoud Régine)).

Jedną z zasług omawianej książki jest to, że autorka już na samym jej początku sygnalizuje niejednorodność epoki historycznej, mającej miejsce pomiędzy antykiem a renesansem. Na kartach swojej pracy polemizuje ona także z powtarzającymi swoje liczne i utarte opinie, niedouczonymi akademikami (także z tymi marksistowskimi), którym nie zawsze chce się zajrzeć do dokumentów źródłowych. Jest to pozytywna strona omawianej pracy. Okresem średniowiecza, które autorka szczególnie broni przed zakorzenionymi o nim stereotypami i jednocześnie chwali jest tak zwane ''średniowiecze właściwe'' (zwane także ''pełnym''). Według przyjętych przez sporą część badaczy ram czasowych trwało ono od początku XI do końca XIII wieku.

Teraz wymienię rzeczy, których pojawienie się w tej ciekawej, polemicznej książce, jaka wyszła spod pióra bardzo dobrej mediewistki nieco mnie zdzwiło.

Zadziwia mnie wielka niechęć autorki do prawa rzymskiego. Z powodu faktu, że zaczęto je ponownie stopniowo stosować w nowopowstałych kodeksach prawnych poszczególnych państw europejskich pani Pernoud wyciąga, według mnie trochę zbyt daleko idące wnioski odnośnie wynikłych rzekomo z tego faktu zjawisk w rodzaju stopniowej centralizacji władzy i stopniowego pogorszenia się statusu kobiet w społeczeństwie zachodnioeuropejskim.

Zapatrzony w antyk okres renesansu został przez francuską mediewistkę bezlitośnie skrytykowany, jako zdominowana przez ślepe naśladownictwo wybranych form antycznych epoka. Uważam, że krytyka renesansu jest tutaj za mocna. Natomiast cenną uwagą przemycaną kilkakrotnie w tekście omawianej książki jest uwypukleniefaktu znajomości dzieł klasycznych także wśród uczonych średniowiecznych, którym wielu wcześniejszych badaczy przeszłości tej znajomości odmawiało.

Zbyt gorący patriotyzm francuski, jaki daje o sobie znać w tekście wpływa trochę niestety za mocno na niektóre tezy i opinie wygłaszane przez autorkę. Widać to dość wyraźnie na przykładzie jej stosunku do przeszłości Okcytanii. Okcytania, wbrew temu, co czytamy na jednej ze stronic nie była zawsze częścią Francji. Została do niej brutalnie wcielona siłą w pierwszej połowie XIII wieku w wyniku serii wyniszczających wojen. Podobnie wypadałoby zauważyć, że język okcytański nie jest żadnym dialektem, czy ''odmianą'' języka francuskiego. Jest to osobny język. Kłania się tutaj słynny esej autorstwa pana Ernesta Renana pod tytułem ''Co to jest naród?'', gdzie autor pokrótce omawia problem, nie zawsze pokojowego formowania się narodu francuskiego.

Niemniej jednak stwierdzam, pomimo pewnych zastrzeżeń, że ''Inaczej o średniowieczu'' autorstwa pani Regine Pernoud jest książką wartą lektury.