O tej książce napisano już wiele. Słynna skandalizująca powieść Philipa Rotha "Kompleks Portnoya" dopiero teraz trafiła w moje ręce. Jej obrazoburczość dawno już przebrzmiała, dalej jednak świetnie się czyta , jeśli ktoś interesuje się troszkę psychologią rozwojową.

Psychologowie twierdzą, że seksualność człowieka rozwija się w kontakcie z rodzicami, gdyż nawet maleńki człowiek nie jest istotą aseksualną. Małe dziecko identyfikuje się z rodzicem tej samej płci i kształtuje swoje relacje z płcią przeciwną, nawiązując relacje z rodzicem płci przeciwnej. Wiele razy dziewczynka stwierdza, że chce mieć męża takiego jak jej tatuś, natomiast chłopczyk wprost oświadcza, iż ożeni się z mamusią, gdy dorośnie. Te niewinne "zabawy" są elementem rozwoju jednej z podstawowych funkcji osobowości człowieka. Zaburzenie tego rozwoju prowadzi do poważnych trudności w budowaniu dorosłych relacji międzyludzkich jednostki. Wprowadzone przez Freuda pojęcie Kompleksu Edypa ilustruje w pewnym sensie to zjawisko.

O takich problemach właśnie pisze Roth w swojej słynnej powieści. Aleksander nie może poradzić ze swoją seksualnością już jako dziecko, obserwujemy więc, co z tego wynika i dokąd go to doprowadza. Zaburzenie poczucia własnej wartości, poczucia przynależności czy też odpowiedzialnego funkcjonowania w relacjach damsko - męskich to tylko część problemów Portnoya. Nie bez znaczenia jest też żydowska narodowość bohatera. Znana jest nadopiekuńczość żydowskich matek. Człowiek, który nie może uwolnić się od wpływu rodziców, nie ma poczucia dojrzałości i sprawczości, musi zawsze przegrywać. Portnoy mówi: "Niech pan dobrze słucha, może to informacja, na którą czekaliśmy, klucz do tego, co ukształtowało mój charakter, co skazało mnie na niedolę, gdyż targają mną namiętności sprzeczne z sumieniem i sumienie sprzeczne z namiętnościami." Ten fragment mówi wszystko o Kompleksie Portnoya. Taka sprzeczność nie pozwala na integralność osobowości.





Kompleks Portnoya (Roth Philip)