Książka: Poezja polska w szkole średniej: Od średniowiecza do współczesności

ŚREDNIOWIECZE

Utwory anonimowe
- Bogurodzica (fragment)
- Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
- Dusza z ciała wyleciała
- Lament świętokrzyski
- Legenda o świętym Aleksym (fragmenty)

Przecław Słota
- [Wiersz o zachowaniu się przy stole] (fragmenty)

Utwór anonimowy
- Satyra na leniwych chłopów


RENESANS

Biernat z Lublina
- O niewdzięcznych panoch
- Wilk wełnisty złodziej isty

Mikołaj Rej
- Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem (fragmenty)
- Jan Kochanowski
- Rzecz pospolita albo sejm pospolity
- O sędziem, co wziął wóz i konie
- Baba, co w pasyją płakała
- Gdzie słoma - tu ziarno
- O cnocie (fragment)
- Do świata o jego sprawach rzecz

Klemens Janicki
- Elegia VII. O sobie samym do potomności - podczas niebezpiecznej choroby (fragmenty - w tłumaczeniu Władysława Syrokomli)

Jan Kochanowski
- O żywocie ludzkim
- Na Konrata
- O doktorze Hiszpanie
- O miłości
- Ku muzom
- Do Jadwigi
- Na lipę
- Do gór i lasów
- Do Magdaleny
- Do fraszek
- Na dom w Czarnolasie
- Na zdrowie
- Człowiek Boże igrzysko
- Pieśni (II, V, VII, IX, XIV, XX, XXII, XXIV, V, XII, XXV)
- Pieśń Świętojańska o Sobótce (fragmenty)
- Psałterz Dawidów (Psalm 8,10,15,19,42)
- Treny (I, V, VII, VIII, X, XVIII)

Mikołaj Sęp Szarzyński
- Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego
- Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziem z szatanem, światem i ciałem
- Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy tego świata
- Pieśń IIII. Psalmu CXXX paraphrasis

Szymon Szymonowic
- Żeńcy (fragmenty)


BAROK

Daniel Naborowski
- Na oczy królewny angielskiej, która była za Fryderykiem falcgrafem reńskim, obranym królem czeskim
- Krótkość żywota
- Marność

Szymon Zimorowic
- Pnaumella

Jan Andrzej Morsztyn
- O sobie
- Niestatek („Prędzej kto wiatr...”)
- Niestatek („Oczy są ogień...”)
- Cuda miłości
- Do trupa
- Nagrobek Perlisi

Wacław Potocki
- Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty)
- Kto mocniejszy, ten lepszy (fragmenty)
- Nierządem Polska stoi
- Zbytki polskie
- Pospolite ruszenie

Zbigniew Morsztyn
- Żywot - sen i cień
- Duma niewolnicza (fragmenty)

Wespazjan Kochowski
- Ofiarowanie poesim polskiej Najświętszej Pannie Maryjej
- Psalm XXII. Na wyjezdnym pod Wiedeń Najjaśniejszemu Królowi Janowi Trzeciemu, Panu Miłościwemu


OŚWIECENIE

Tekst anonimowy
- Lament chłopski na pany (fragmenty)

Adam Naruszewicz
- Chudy literat (fragmenty)

Ignacy Krasicki
- Monachomachia (fragmenty)
- Do króla (fragmenty)
- Świat zepsuty (fragmenty)
- Pijaństwo
- Wstęp do bajek
- Ptaszki w klatce
- Szczur i kot
- Dewotka
- Filozof
- Groch przy drodze
- Jagnię i wilcy
- Malarze
- Pasterz i owce
- Kruk i lis

Stanisław Trembecki
- Jeleń przeglądający się
- Wilk i baranek
- Myszka, kot i kogut
- W imienniku Marcjanny K.
- Do panny Tekli
- Gość w Heilsbergu. DO J.O.X.B.W. (fragmenty)

Franciszek Karpiński
- Do Justyny. Tęskność na wiosnę
- Laura i Filon (fragmenty)
- Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim
- Pieśń o Narodzeniu Pańskim
- Na dzień trzeci maja szczęśliwie doszłej konstytucji kraju (fragmenty)
- Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta ostatniego polskiego króla z domu Jagiellonów (fragmenty)

Franciszek Dionizy Kniaźnin
- Do wąsów
- Krośnienka

Józef Wybicki
- Pieśń Legionów Polskich we Włoszech

Janusz Jasiński
- Wiersz w czasie obchodzonej żałoby przez dwór polski po Ludwiku XVI (fragmenty)

Anonimowa poezja polityczna
- Zagadki sejmu czteroletniego
- Na króla
- Do broni (fragmenty)
- Do panujących i do narodu (fragmenty)


ROMANTYZM

Adam Mickiewicz
- Oda do młodości
- Romantyczność
- Świtezianka
- Rybka
- Powrót taty
- To lubię
- Lilije
- Stepy akermańskie
- Burza
- Bakczysaraj
- Ajudah
- Do M***
- Do ***
- Do Matki Polki
- Reduta Ordona
- [Snuć miłość…]
- [Nad wodą wielką i czystą…]
- [Polały się łzy…]
- [Golono, strzyżono…]

Juliusz Słowacki
- Rozłączenie
- Hymn
- Grób Agamemnona
- Testament mój
- Pogrzeb kapitana Meyznera
- W pamiętniku Zofii Bobrówny
- Sowiński w okopach Woli
- Do matki
- Dajcie mi tylko jednę ziemi milę…
- Uspokojenie
- Odpowiedź na „Psalmy przyszłości” Spirydionowi Prawdzickiemu (fragmenty)
- Godzina myśli (fragmenty)

Zygmunt Krasiński
- Bóg mi odmówił
- Przedświt (fragment)
- Módl ty się za mnie...
- Psalm miłości (fragmenty)
- Nim słońce wejdzie, rosa wyżre oczy

Cyprian Kamil Norwid
- Moja piosnka [I]
- Pieśń od ziemi naszej
- Bema pamięci żałobny – rapsod
- Siła ich
- Moja piosnka [II]
- [Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie]
- Do obywatela Johna Browna
- Przeszłość
- Czasy
- W Weronie
- Harmonia
- Pielgrzym
- Fatum
- Jak…
- Czułość
- Język – ojczysty
- Fortepian Szopena

Seweryn Goszczyński
- Marsz za Bug (fragmenty)
- Wyjście z Polski

Wincenty Pol
- Stary ułan pod Brodnicą
- Pieśń o naszej ziemi (fragmenty)

Ryszard Berwiński
- Marsz w przyszłość

Teofil Lenartowicz
- Złoty kubek
- Duch sieroty

Kornel Ujejski
- Chorał (fragmenty)
- Maraton (fragmenty)
- Ostatnia strofa

Władysław Syrokomla
- Nagrobek obywatelowi
- W imionniku księżny P(uzyniny)

Mieczysław Romanowski
- Sztandary polskie w Kremlu
- Co tam marzyć!


POZYTYWIZM

Adam Asnyk
- Sonet („Jednego serca…”)
- Sonet („Pierwsze uczucia…”)
- Między nami nic nie było
- Bez granic
- Jedni i drudzy
- Morskie Oko (fragmenty)
- Daremne żale
- Dzisiejszym idealistom
- Ulewa
- Do młodych
- Sonet IV
- Sonet XXIX

Maria Konopnicka
- Rota
- Przed sądem
- A czemuż wy, chłodne rosy…
- Tam, w moim kraju…
- A jak poszedł król…


MŁODA POLSKA

Jan Kasprowicz
- Z chałupy (fragmenty)
- Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach
- Święty Boże, Święty Mocny
- [Rozmiłowała się ma dusza]
- [Przestałem się wadzić z Bogiem]
- [Rzadko na moich wargach]

Kazimierz Przerwa-Tetmajer
- Schnąca limba
- Wszystko umiera z smutkiem i żałobą…
- Koniec wieku XIX
- Evviva l'arte
- Zawód
- Widok ze Świdnicy do Doliny Wierchcichej
- W Białem
- Mów do mnie jeszcze
- O sonecie
- W Kaplicy Sykstyńskiej
- Anioł Pański
- A kiedy będziesz…

Stanisław Wyspiański
- [Jakżeż ja się uspokoję]
- [Hej, las rymanowski za mgłą]
- [Gdy przyjdzie mi ten świat porzucić]
- [I ciągle widzę ich twarze]

Tadeusz Miciński
- *** „Jest serca kraj…”
- *** „Bądź zdrowa!…”
- Madonna Dolorosa
- Droga do Kezmarku
- *** „Migocą złote pomarańcze…”

Maryla Wolska
- Na dnie zwierciadeł (fragment)
- Godzina, której nie było

Stanisław Korab Brzozowski
- Próżnia
- Nadchodzi noc…


POEZJA PO 1918 ROKU
Poeci debiutujący przed 1918 rokiem

Bolesław Leśmian
- Topielec
- Stodoła
- Świdryga i Midryga
- W malinowym chruśniaku (fragmenty)
- Dwoje ludzieńków
- Łąka (fragment)
- Romans
- Tamten
- Dziewczyna
- Urszula Kochanowska
- Trupięgi
- Do siostry

Leopold Staff
- Kowal
- Deszcz jesienny
- Przedśpiew
- Curricula vitae
- Gęsiarka
- Zachód jesienny
- Zmierzch
- Zniszczenie pomnika Chopina w Warszawie
- Pierwsza przechadzka
- Znad ciemnej rzeki
- *** „Kto jest ten dziwny nieznajomy…”
- Most
- Podwaliny
- Ciężar
- *** „Ostatni z mego pokolenia…”

Kazimiera Iłłakiewiczówna
- Powrót
- Preludium wiosenne
- Nieznane
- Rzeczułka
- Umarli… znajomi… kochani…
- Lament
- Grób polskiego żołnierza
- Wyschła rzeka
- Bóg jest wszędzie

Poeci debiutujący po 1918 roku

Julian Tuwim
- Teofania
- Modlitwa
- Litania
- Colloquium niedzielne na ulicy
- Przy okrągłym stole
- Rzuciłbym wszystko
- Nauka
- Prośba o piosenkę
- Do Marii Pawlikowskiej
- Nędza
- Rzecz Czarnoleska
- Koń
- Ciemna noc
- Do losu
- Trawa
- Mieszkańcy
- Do prostego człowieka

Jarosław Iwaszkiewicz
- Przylot
- Ogrodniczki
- Do młodej lipy…
- IX („Nic nas z sobą nie łączy…”)
- Odwiedziny miejsc ulubionych ulubionych w młodości
- Warkocz jesieni (fragmenty)
- Ciemne ścieżki
- ***(„Za tysiąc lat”)

Kazimierz Wierzyński
- Słucham i patrzę
- Wszystko jedno
- Pustka
- Cyganie
- Dworzec
- Dyskobol
- Tuwim
- Kufer
- Końskie kolana
- Początek

Antoni Słonimski
- Niemcom
- Alarm
- Ten jest z ojczyzny mojej
- Na rzece
- Elegia miasteczek żydowskich

Jan Lechoń
- Pani Słowacka
- [Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzeczą główną…]
- Spotkanie
- Iliada
- Jan Kazimierz

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
- Nike
- Babcia
- Chinoiserie
- Lenartowicz
- Ciotki
- Miłość
- Nieudany seans
- Kobieta i Caruso
- Bratki
- Róże dla Safony

Jerzy Liebert
- Na lipę czarnoleską
- Rozmowa o Norwidzie
- Jurgowska karczma
- Litania do Marii Panny
- Kołysanka jodłowa
- Rapsod żałobny
- Przed domem jarzębina
- Lisy
- *** („Uczę się ciebie, człowieku…”)
- Pieśń o zagładzie

Bruno Jasieński
- But w butonierce
- Przejechali
- Echo o Żeromskim

Józef Czechowicz
- Na wsi
- legenda
- w pejzażu
- Muzyka ulicy Złotej
- dom świętego kazimierza
- widzenie
- jesienią
- pod dworcem głównym w warszawie
- żal
- modlitwa żałobna

Aleksander Wat
- namopanik charuna (fragmenty)
- *** („W czterech ścianach mojego bólu”)
- Wierzby w Ałma-Acie
- Na melodie hebrajskie (fragmenty)
- Ciemne zwierciadło

Adam Ważyk
- Tramwaj
- Kronika
- Próba
- Poemat dla dorosłych (fragmenty)

Władysław Broniewski
- Poezja
- Do towarzyszy broni
- Mój pogrzeb
- Bagnet na broń
- Żołnierz polski
- List z więzienia
- Grób Tamerlana
- Monte Cassino
- Co mi tam troski
- Mazurek Szopena
- Rozmowa z Historią
- Ballady i romanse
- Mazowsze (fragment)
- Firanka

Julian Przyboś
- Dynamo
- Krajobraz
- Droga powrotna
- Równanie serca
- Odjazd z wakacji
- Łuk
- Z Tatr
- Wiosna
- Do ciebie o mnie

Konstanty Ildefons Gałczyński
- Serwus, Madonna
- Prośba o wyspy szczęśliwe
- O mej poezji
- O naszym gospodarstwie
- Wizyta
- Skumbrie w tomacie
- Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich
- Zaczarowana dorożka
- Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha
- Rozmowa liryczna
- Wit Stwosz (fragmenty)
- Pieśni (fragmenty)

Mieczysław Jastrun
- *** („Tym krajobrazom oddałem dalekim”)
- Czytanie Homera
- Poezja i prawda

Stanisław Jerzy Lec
- O satyrze
- Myśli nieuczesane (wybór)

Czesław Miłosz
- O książce
- Kołysanka
- W mojej ojczyźnie
- Campo di Fiori
- Ojciec objaśnia
- Miłość
- Piosenka o końcu świata
- Piosenka o porcelanie
- Traktat moralny (fragmenty)
- Kolędnicy
- Który skrzywdziłeś
- Te korytarze
- Ars poetica?
- Moja wierna mowo
- Œconomia divina
- Wieść
- Kuźnia
- Sens

Jan Twardowski
- Kochanowskiego przekład psalmów
- wyjaśnienie
- niebo
- poczekaj
- mrówko ważko biedronko
- czekanie
- który stwarzasz jagody
- śpieszmy się
- o wróblu
- Do kaznodziei
- Wierzę


Poeci debiutujący w latach wojny i okupacji

Krzysztof Kamil Baczyński
- Sur le pont d’Avignon
- Pokolenie
- Kołysanka
- Wyroki
- Historia
- Modlitwa III
- *** („Niebo złote ci otworzę…”)
- Pokolenie
- Mazowsze
- Spojrzenie
- Z głową na karabinie
- *** („Tych miłości, które z nami…”)
- ***(„Gdy broń dymiącą wyjmę z dłoni…”)
- Elegia o…[chłopcu polskim]
- Modlitwa do Bogurodzicy
- Z lasu

Tadeusz Gajcy
- Wczorajszemu
- Legenda o Homerze
- Chwila biblijna
- Temu, który przyjdzie
- Wezwanie
- Przed odejściem

Andrzej Trzebiński
- wieczór
- Chopina – marsz żałobny (II)

Tadeusz Borowski
- Pieśń
- *** („Jestem poetą…”)
- *** („Jeżeli się nie zrozumiemy…”)
- Umarli poeci
- *** („ani wiersz, ani proza…”)
- Odezwa
- *** („Powrócą żołnierze…”)

Poeci debiutujący po 1945 roku

Tadeusz Różewicz
- Ocalony
- Kasztan
- Ale kto zobaczy…
- Księżyc świeci
- Warkoczyk
- Dytyramb na cześć teściowej
- Zostawcie nas
- List do ludożerców
- Białe groszki
- Dziatwa
- Kto jest poetą
- Biel
- Z życiorysu
- Cierń

Anna Kamieńska
- Genezis
- Umrę cała
- Porównanie
- Mamo
- Prośba
- Studnia
- Powrót

Wisława Szymborska
- Klucz
- Nic dwa razy
- Jeszcze
- Muzeum
- Cień
- Nagrobek
- Relacja ze szpitala
- Wszelki wypadek
- W przytułku
- Odkrycie
- Szkielet jaszczura

Tadeusz Nowak
- Wół
- Portret z jaszczurką
- Inna ryba
- Psalm macierzyński
- Psalm dziękczynny
- Psalm przykuty do łoża
- Wiklinowe słońce
- Pacierz sierpniowy

Miron Białoszewski
- Karuzela z madonnami
- Rozprawa o stolikowych baranach
- Szare eminencje zachwytu
- Podłogo, błogosław!
- Autoportret radosny
- Mironczarnia
- Idziemy do ciotki Wacki…
- Wywiad

Zbigniew Herbert
- Mój ojciec
- U wrót doliny
- Chciałbym opisać
- Pan od przyrody
- Pieśń o bębnie
- Z mitologii
- Głos wewnętrzny
- Przesłanie Pana Cogito
- Heraldyczne rozważania Pana Cogito
- Domysły na temat Barabasza

Stanisław Grochowiak
- Modlitwa
- Rozmowa o poezji
- Do pani
- Introdukcja
- Czyści
- Do S…
- *** („A tego roku jesień…”)
- Stance
- Halszka

Halina Poświatowska
- *** („jestem z upływającej wody…”)
- *** („kto potrafi…”)
- *** („oślepłam odkąd jej nie ma…”)
- *** („powlokłam lakierem paznokcie…”)
- *** („zawsze kiedy chcę żyć…”)
- *** („o moim domu…”)
- *** („ciekawy jest przylądek…”)
- *** („z tęsknoty pisze się wiersze…”)

Ernest Bryll
- ballada o drzewach
- *** („Ta wierność dla Mazowsza…”)
- epitafium
- lawina
- Boże Narodzenie
- Ten który
- Kantyczka
- *** („Przyjdź do nas Panie…”)

Edward Stachura
- Piosenka dla robotnika rannej zmiany
- Piosenka dla Potęgowej
- Zabraknie ci psa
- Dookoła mgła
- Biała lokomotywa
- Jest już za późno, nie jest za późno

Ewa Lipska
- nauka
- moja siostra
- pewność
- świt
- przesłanie
- boening 704

Rafał Wojaczek
- Erotyk
- Ojczyzna
- Prośba (II)
- Koniec świata

Stanisław Barańczak
- Protokół
- Co jest grane
- 5.11.79: Gdyby nie ludzie
- Widokówka z tego świata
- Drogi kąciku porad

[Wydawnictwo Kama, Warszawa 1997]