Relacja ucieczki z getta i wielomiesięcznego życia po aryjskiej stronie na "polskich papierach". Plastyczny zapis okupacyjnej codzienności, a także bezkompromisowe studium relacji polsko-żydowskich w okresie Holokaustu. Ze strachu i niezrozumienia polskiego antysemityzmu wynikają bezsilność i poczucie samotności. Z drugiej jednak strony pojawiają się wdzięczność i bezbrzeżne oddanie tym, którzy pomagali, narażając własne życie. Historia opowiedziana z kobiecą wrażliwością - silniejsze od gniewu jest tu niedowierzanie, od rozpaczy - samokontrola.
"Do późna w nocy słyszałam w sypialni zdenerwowane głosy matki i córki. Były one tak wyraźne, że miałam wrażenie, iż panie chcą, aby ich słowa dotarły do mnie. Obie zgodnie chciały jak najszybciej się mnie pozbyć, ale każda zrzucała przeprowadzenie tego na drugą. Wielokrotnie w rozmowie za ścianą powtarzało się: »Powiedz jej, żeby sobie poszła« - »Ty jej to powiedz«.
Słuchałam tego przerażona i dopiero, gdy za ścianą zapanowała cisza, mogłam zebrać myśli. Zjawiłam się w spokojnym i ustabilizowanym życiu tych kobiet jak grom z jasnego nieba, wnosząc do ich domu wyrok śmierci. Wiedziałam teraz, co one czują, ale starałam się o tym nie myśleć.
Przez jakiś nadzwyczajny splot okoliczności znalazłam dwie Polki o sercach pełnych współczucia i zrozumienia. Tym kobietom, mimo ich bezpośredniego zagrożenia, trudno było wyrzucić mnie ze swego mieszkania, w którym ja, po raz pierwszy od chwili ucieczki z getta, poczułam się bezpieczna. Postanowiłam, że zrobię wszystko, co w mojej mocy, aby u nich pozostać."
Halina Zawadzka "Ucieczka z getta"
Halina Zawadzka urodziła się w 1924 roku w Końskich jako Halina Kon. Tam w 1941 roku trafiła do getta. W listopadzie 1942 uciekła i przez następne dwa lata ukrywała się na tzw. aryjskich papierach, głównie w Starachowicach. Po wojnie zamieszkała w Łodzi. Tam uzyskała maturę i ukończyła studia. W 1950 roku została pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Chemii Organicznej UŁ, a w 1962 obroniła doktorat i objęła stanowisko adiunkta. W 1969 roku wyemigrowała wraz z synem Andrzejem do USA. Przez ponad 20 kolejnych lat pracowała naukowo na Uniwersytecie Nowojorskim, jako "associate professor". Po przejściu na emeryturę przeniosła się do Sarasoty na Florydzie.
Fundusz im. Tadzia Kolskiego wspiera badania naukowe i publikacje materiałów dotyczących przedwojennego życia Żydów polskich oraz historii Zagłady.
Fundusz został stworzony przez kuzynów Tadzia Kolskiego z myślą o upamiętnieniu śmierci tego piętnastoletniego chłopca, zastrzelonego przez hitlerowców w Warszawie 20 lipca 1944 (w dniu zamachu na Hitlera).
Nowa edycja serii "Żydzi polscy". Klasyka źródłowej literatury żydowskiej XX wieku, bezpośrednie świadectwa życia Żydów na ziemiach polskich - w większości opowiadające o doświadczeniu Holokaustu. W serii znajdują się nie tylko teksty Żydów związanych z Polską, ale i osób, które trafiły tu wyłącznie na pewien czas - przeważnie decyzją niemieckich oprawców. Ich losy splotły się bowiem nierozerwalnie z historią Polski i z historią polskiej społeczności żydowskiej.
[Ośrodek Karta, Dom Spotkań z Historią, 2011]