Książka ta przedstawia rozwój dyscypliny filozoficznej powstałej z refleksji nad procesem historycznym, zwanej filozofią dziejów, filozofią historii bądź historiozofią. Przedstawia ewolucję takich problemów, jak sensowność historii, jej formy, kryteria postępu, miejsce jednostki w historii i in. Omawia dyskusje wokół zasady postępu, prawidłowości historycznych, roli cierpienia w historii itp.
Autor ogranicza się do syntetycznych opisów typowych stanowisk i ilustruje je poglądami wpływowych myślicieli, jak Augustyn, Vico, Condorcet, Kant, Fichte, Hegel, Carlyle, Comte, Dilthey, Burckhardt, Croce, Marks, Plechanow, Lenin, Gramsci, Spengler, Toynbee, Mounier, Jaspers, Witkiewicz.
Drugie wydanie zostało w wielu miejscach poprawione i wzbogacone o prezentację mesjanizmu, historyzmu kulturowego i szersze omówienie katastrofizmu.
[Wiedza Powszechna, 1983]