(...) Książka Jana Rockiego stanowi pamiętnik wojenny jednego z tych, których postawa i działanie sprawiły, iż okupant przez cały czas swego pobytu czuł się jak na gorejącym wulkanie. Jest to pamiętnik żołnierza podziemia, walczącego w mieście nieujarzmionym. Walczącego zresztą w sensie dosłownym, z bronią w ręku. Rocki był bowiem żołnierzem plutonu, a następnie kompanii dywersyjnej, a więc oddziału nastawionego na walkę bieżącą. (...)
Na początku 1943 r. na szczeblu Komendy Głównej [Armii Krajowej] i komend okręgów i obwodów powołane zostało odrębne Kierownictwo Dywersji (kryptonim wewnątrzorganizacyjny "Kedyw"), do którego należało kierowanie działalnością bojową Armii Krajowej w czasie okupacji, do momentu wybuchu powstania.
Dla wykonania postawionych przed Kedywem zadań zaczęto oganizować wyspecjalizowane grupy dywersyjne, początkowo przeważnie w sile plutonu, które w perspektywie, w okresie bezpośrednio poprzedzającym powstanie, stawać się miały trzonem większych pododdziałów (kompanii, batalionów). Jednym z takich oddziałów była przedstawiona w niniejszej książce 9 kompania dywersyjna, sformowana w Obwodzie - Żoliborz. (...)
Walki w okresie Powstania Warszawskiego to osobny rozdział w dziejach kompanii. Rozdział zresztą bardzo bogaty - w tym czasie mogła ona bowiem bardziej wykazać swoje walory bojowe. I faktycznie wykazywała je od pierwszych dni Powstania. Nawiasem, to ona właśnie starciem z żołnierzami niemieckimi na ulicy Krasińskiego 1 sierpnia 1944 r., kilka minut po godzinie 13.00, rozpoczęła powstańcze boje - jeszcze przed godziną "W". Następnie walczyła na bardzo trudnym, północnym odcinku żoliborskiego pierścienia obrony, uczestniczyła w nieudanym natarciu na rejon Dworca Gdańskiego (...). W ostatnich dniach Powstania broniła z samozaparciem terenu warsztatów Opla i bloków osiedla Zgoda. (...)
Jest to książka napisana szczerze, prostym żołnierskim językiem, obrazowo ukazująca trud walki i ogrom poświęcenia młodych żołnierzy podziemia*.
---
* Bogdan Hillebrandt, "Przedmowa", w: Jan Rocki, "Dziewiąta dywersyjna", wyd. MON, 1973.