Dodany: 13.01.2010
|
Autor: Astral
Powieść jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy węgierskich, zaliczanych do grupy pokolenia Forrás, które debiutowało w latach 60., publikując książki w serii pod tym samym tytułem. Akcja książki rozgrywa się w na pół baśniowej, górskiej krainie. Już same nazwy geograficzne: Lament, Cierpkusz, Głodowe Pole, Świetlista, Strzelista wskazują na metaforyczny charakter powieści. Historia głównej bohaterki jest uniwersalną opowieścią o ładzie świata i poszukiwaniach jednostki. "Dudni kamień, dudni" należy nie tylko do wybitnych dzieł Węgrów z Siedmiogrodu, ale zajmuje poczesne miejsce w kręgu całej współczesnej literatury węgierskiej.
"W trakcie pracy nad przekładem tej powieści niemiecki tłumacz doznał zawału serca. Annie Góreckiej się udało, choć zapewne nie było jej łatwo. Czytelnikowi nie grożą tego typu niebezpieczeństwa, chociaż »Dudni kamień, dudni« nie jest lekturą łatwą i przyjemną, tak jak łatwy i przyjemny nie jest na przykład Dostojewski. Świat, w który wprowadza utwór Szilágyiego, choć są w nim i nasłonecznione stoki winnic, jest światem mrocznym. Skomplikowanym i trudnym, doświadczanym przez historyczne zawieruchy i naturalne kataklizmy, światem dumy i nędzy, ciężkiej pracy, prostych uczuć i ciemnych namiętności. Ten epicki fresk i psychologiczne studium, historiozoficzny esej i poemat zarazem, gdyby nie nazywał się tak, jak się nazywa, mógłby nosić tytuł »Lament«, jak siedmiogrodzka miejscowość (w rzeczywistości Zilah), w której i wokół której w początkach XX wieku rozgrywa się akcja powieści, osnuta wokół miłości Ilki Szendy i Dénesa Göncziego, a miłość w tym świecie, zgodnie z logiką znaną z antycznych tragedii, prowadzi do zbrodni..."
Bohdan Zadura
István Szilágyi. Urodzony w 1938 w Klużu. Z wykształcenia prawnik, jest dziś redaktorem naczelnym czasopisma literackiego "Helikon". Na początku lat 60. współtworzył tzw. pierwsze pokolenie Forrás (Źródło) - obejmujące zarówno poetów, jak i twórców prozy. Nie miało ono jednoznacznego oblicza - było zawieszone między skłonnością do awangardowych poszukiwań formalnych a realizmem. Grupa wydała kilku znakomitych prozaików, którzy z jednej strony starali się "być blisko życia", dając świadectwo trudom życia siedmiogrodzkich Węgrów (ta grupa etniczna spotykała się ze szczególną niechęcią dyktatury Ceauçescu), z drugiej - nie chcieli być zaszufladkowani jako pisarze lokalnego folkloru i poszukiwali przede wszystkim głębi psychologicznej. Twórcy z grupy Forrás publikowali książki w serii pod tym samym tytułem.
Debiutował w połowie lat 60. tomem opowiadań "Kowal losu". Sławę przyniosły mu jednak przede wszystkim dwie powieści - wydane w latach 70. "Dudni kamień, dudni..." oraz monumentalne "Poroże". Ta druga książka mogła ukazać się dopiero po upadku dyktatury Ceauçescu - była alegorycznym obrazem zniewolenia, odwołującym się do tradycji kafkowskich.
István Szilágyi mieszka w Rumunii, w Siedmiogrodzie, współtworząc literacki i socjologiczny fenomen, jakim jest literatura siedmiogrodzkich Węgrów. Jest uważany dziś powszechnie za jednego z największych (i zarazem najbardziej hermetycznych!) pisarzy węgierskich.
[Pogranicze, 2001]