Od Autora
Losy Ukrainy i Ukraińców splotły się z naszymi w stopniu bez porównania większym niż losy jakiegokolwiek terytorium i jakiegokolwiek narodu. Sporo było we wzajemnych kontaktach kart świadczących o sojuszach, przyjażni czy więcej jeszcze - jedności celów; wiele również takich, które mówiły o bratobójczych walkach, nieufności i wygrywaniu przeciw sobie koniunktur politycznych. Dzisiaj, gdy waśnie i konflikty stały się jedynie cząstką przeszłości, można i trzeba z większym zrozumieniem dla zajmowanych niegdyś postaw, bez zacietrzewienia i bezstronnie pisać o dziejach sąsiadującego z Polską narodu.
Historia Ukrainy związana była nie tylko z dziejami naszego kraju, lecz również z dziejami Rosji, z którą złączył ją wspólny początek: Ruś Kijowska. Wspólne wątki znajdziemy i w dziejach Litwy, która krok za krokiem rozszerzała swoje posiadłości na południu, by w pewnym okresie rozciągnąć władzę wielkich książąt litewskich na znaczną treść terytoriów ukraińskich. Dlatego też w niniejszej książce Czytelnik znajdzie niekiedy opisy zdarzeń stanowiących cząstkę dziejów Polski, Litwy lub Rosji. Wynika to nie tylko ze słów wypowiedzianych wyżej, lecz - co ważniejsze - jest po prostu odbiciem historycznej rzeczywistości. Autor nie chce opowiadać "własnymi słowami" rzeczy opisanych przez poprzedników, lecz pragnąłby, aby to, co musi czasem powtórzyć za innymi, znalazło swoje uzasadnienie w nowym materiale lub oryginalnym spojrzeniu na całość dziejów Ukrainy. Będzie to z pewnością spojrzenie budzące nie tylko aprobatę, lecz i - niekiedy - sprzeciw Czytelnika. Dzieje Ukrainy, poczynając od czasów
najdawniejszych, zostały doprowadzone aż do współczesności; obejmują więc wszystkie epoki historyczne. Szczególnie wiele miejsca poświęcono momentom wiążącym historię Ukrainy z naszą historią ojczystą oraz Ukrainie Radzieckiej. Pisownię nazw geograficznych i nazwisk ukraińskich dostosowano do aktualnie obowiązujących zasad, a pisownię imion do panującej w naszym kraju tradycji; datacja według kalendarza gregoriańskiego (od 1582 r.), w wypadkach uzasadnionych zastosowano datację podwójną, tj. również według kalendarza juliańskiego.
Kraków, w lipcu 1975 r.*
---
* Władysław A. Serczyk, "Historia Ukrainy", Wydawnictwo Ossolineum, 1979.