Właściwie edytor napisał już wszystko o ryzyku wydawania brulionów opowiadań pisarza, o przerwanej śmiercią jego pracy, o niekompletności zamysłu*. Można więc zadać sobie pytanie, po co ten kolejny odcinek, gdy powiedziało się już wszystko.

Piszę to, bo jestem z pisarstwem Herlinga mocno związany. Z pasją czytałem jego "Dziennik pisany nocą" i liczne opowiadania, z których - przyznam to otwarcie - pamiętam właściwie tylko niezwykle sugestywny nastrój. Ze szczegółami jest gorzej, dlatego często wracam do nich.

Podobno jest to już ostatnie opowiadanie pisarza. Szkoda, że niedokończone, bo problem długowieczności pomieszanej z jej wykorzystaniem dla doraźnych celów politycznych, a w tle Owidiusz, kultura grecka i tajemnica abruzyjskiego bohatera czynią "Wiek biblijny..." jeszcze bardziej fascynującym.

I znowu mamy do czynienia ze szkicem. Ale może warto przyjrzeć się, jak powstaje utwór, może warto zajrzeć pisarzowi przez ramię, kiedy kładzie podwaliny pod konstrukcję kolejnej mikropowieści? Nie jestem wielkim zwolennikiem tego rodzaju zabiegów, ale ulegam im wtedy, kiedy twórczość pisarza mnie pociąga. Pewnie nie zniósłbym w taki sposób wydanego brulionu powieści. Dłuższe opowiadanie nie naraża jednak na nudę.

Za dużo jest tu przypisów wydawcy. Objaśniają one niekiedy zbyt natrętnie, co jest prawdą, a co fikcją. Zadaję sobie wtedy pytanie: po co? Przecież ktoś, kto ma zamiar zapoznać się z twórczością jednego z największych współczesnych stylistów, nie będzie grzebał po jego warsztacie, lecz zagłębi się najpierw w to, co najlepsze. Ci, którzy sycą się dojrzałymi dziełami pisarza, mogą zapewne uzupełnić swój głód, odszyfrowując meandry myśli artystycznej.


---
* Patrz: Włodzimierz Bolecki, "Posłowie", w: Gustaw Herling-Grudziński, "Wiek biblijny i śmierć. Czekając na czarny obłok", Wydawnictwo Literackie, 2007, s. 106.