Hanyska (Leonia (właśc. Buchner Helena))
Dzieci Hanyski (Leonia (właśc. Buchner Helena))
Dziewczyny z Koziej Górki (Leonia (właśc. Buchner Helena))

To książki ważne, bo poruszające tematykę zapomnianą i chyba niezbyt popularną: problemy pogranicza, w dodatku bardzo specyficznego, bo znajdującego się w środku kraju - Śląska.

Nie było łatwo żyć w regionie szarpanym ciągłymi zmianami władzy i języka. Na przestrzeni dziejów teren ten w różnych okresach znajdował się pod panowaniem Czech, Niemiec/Prus, Austrii i Polski, mieszały się tu kultury, języki, obyczaje, ideologie. Pomimo tak niesprzyjających, zdawałoby się, warunków, ludzie mieszkający na Śląsku przez wieki czuli się związani ze swoją "małą ojczyzną".

Książki Leonii opisują okres tuż przed zakończeniem II wojny światowej i lata późniejsze - czasy pamiętane jeszcze przez najstarszych mieszkańców regionu. Okres to trudny - prześladowania, wysiedlenia, donosy, niepewność jutra. Losy kolejnych pokoleń bohaterów sięgają czasów współczesnych. Ważny jest autentyzm: ubrane w płaszcz fikcji literackiej zostały dzieje Ślązaków-autochtonów. Jak pisze we wstępie sama autorka, niekoniecznie wszystko to musiało zdarzyć się w jednej rodzinie, ale z pewnością zdarzyło się naprawdę.

Biorąc pod uwagę stronę techniczną, nie ma tu żadnych oryginalnych rozwiązań literackich, ani skomplikowanych metafor: to powieści napisane językiem wartkim, z dobrymi, wiarygodnymi dialogami. Postacie oparte na autentycznych po prostu nie mogą być nieprawdopodobne. Trochę mnie raził wszechwiedzący narrator, czasami prostota opisu, ale to naprawdę drobiazgi w porównaniu z ogromem wiedzy faktograficznej przekazywanej przez te książki. I jeszcze sprawa emocji: Leonia skupia się na kobietach - większość mężczyzn zabrała wojna - jej powieści aż kipią od emocji, jednocześnie jednak nie są czułostkowe, ani histeryczne, bo na Śląsku uczuć nie okazywało się za zewnątrz. Takie podejście zwiększa wiarygodność przedstawianych postaci.

Dla kogoś zainteresowanego historią tego regionu lub chcącego zrozumieć motywy niegdysiejszych decyzji i obecnych animozji, jest to lektura ogromnie wartościowa.