O tym, że nie możesz liczyć na nikogo

Wiedz, a wiedz wszystkimi siłami serca i rozumu, że w krytycznych chwilach nie możesz liczyć na nikogo. Nie ma takiego krewnego, przyjaciela, kochanki, których naprawdę znasz; w krytycznej chwili każdy zrzuca maskę, pokazuje czysty egoizm, a ty pozostajesz sam, gdy największą potrzebą byłoby, iżby ktoś stanął przy tobie i pomógł ci dobrym słowem, pokrzepiającym spojrzeniem. Przecież niczego więcej nie oczekujesz od nikogo; ale w potrzebie nie dostaniesz nawet tego.

Żyj - uprzejmy i cierpliwy - wśród ludzi, ale nie zdawaj się na niczyją pomoc. Zaprawiaj się ku samotności i sile. Wiedz, że nikt nigdy nie pomaga. Ale nie lamentuj. Jesteś człowiekiem, a więc niczego nie możesz oczekiwać od ludzi; i to jest naturalne*.


---
* Sándor Márai, "Księga ziół", tłum. Feliks Netz, wyd. Czytelnik, 2006, s. 95.