Autor: Márai Sándor

"Cztery pory roku" (1938) to trzeci po "Księdze ziół" (1943, wyd. pol. 2003) oraz "Niebie i ziemi" (1942, wyd. pol. 2011) zbiór miniatur Sándora Máraiego w tłumaczeniu Feliksa Netza. Tomik podzielony jest na dwanaście części odpowiadających kolejnym miesiącom, a w każdej z nich Márai w swoich "epigramach prozą" spisuje nastroje i spostrzeżenia towarzyszące przemianom pogody i rytmom natury; notuje znaki, które, jak pisze, zaczęły "przemawiać do mnie równocześnie z bezpośredniej obserwacji i ze snu, z doświadczenia ...

Powieść "Dziedzictwo Estery" (1938) nastrojem, narracją w minorowej tonacji spokrewnione jest z "Żarem". I tutaj bohaterowie zachowują się na pozór nielogicznie, nierozsądnie, a nawet są wobec siebie niesprawiedliwi, w rzeczywistości jednak postępują podług systemu głęboko ukrytych i respektowanych wartości. [SW Czytelnik, 2008]

Sándor Márai (1900-1989), jeden z najwybitniejszych dwudziestowiecznych pisarzy węgierskich, którego twórczość jest obecnie odkrywana i entuzjastycznie przyjmowana w całej Europie. Niniejsza edycja jest obszernym wyborem z "Dzienników", które Sándor Márai rozpoczął zapiskami z 1943 roku i prowadził aż do śmierci. [Czytelnik, 2006]

Sándor Márai (1900-1989) – wybitny węgierski prozaik i eseista, znany polskiemu czytelnikowi m.in. jako autor "Żaru", "Księgi ziół", "Wyznań patrycjusza", a przede wszystkim "Dziennika", pełnego wnikliwych zapisków o świecie, społeczeństwie, polityce, krajach, w których żył i które zwiedzał, o swoich lekturach i o procesach zachodzących w kulturze na obu półkulach. "Dziennik 1977-1989" – tom piąty – opowiada o ostatnich latach życia pisarza. Spędził je w Ameryce, w kalifornijskim San Diego, które od pierwszej ch...

Pierwszy tom bardzo rozszerzonego wyboru dzienników Sándora Máraiego (1900-1989), jednego z najwybitniejszych dwudziestowiecznych pisarzy węgierskich. Pisanie dziennika autor "Wyznań patrycjusza" rozpoczął w 1943 roku i kontynuował aż do samobójczej śmierci w 1989. W "Czytelniku" ukazał się dotychczas jednotomowy wybór z tego niezwykle obszernego diariusza. Publikowany obecnie tom, obejmujący lata 1943-1948, stanowi pierwszą część nowej, pięciotomowej edycji. "Dziennik" Máraiego to dzieło intelektualisty, któ...

Drugi tom (tom pierwszy 2016 r.) bardzo rozszerzonego wyboru dzienników Sándora Máraiego (1900-1989), jednego z najwybitniejszych dwudziestowiecznych pisarzy węgierskich. Pisanie dziennika autor „Wyznań patrycjusza” rozpoczął w 1943 roku i kontynuował aż do samobójczej śmierci w 1989. W „Czytelniku” ukazał się dotychczas jednotomowy wybór z tego niezwykle obszernego diariusza. Publikowany obecnie tom, obejmujący lata 1949-1956, stanowi drugą część nowej, pięciotomowej edycji. „Dziennik” Máraiego to dzieło i...

Trzeci tom bardzo rozszerzonego wyboru dzienników Sándora Máraiego (1900–1989), jednego z najwybitniejszych pisarzy węgierskich dwudziestego wieku. "Dziennik 1957–1966", tom trzeci z planowanych pięciu, obejmuje lata spędzone w Ameryce, do której pisarz przyjechał w 1952 roku, między innymi po to, by zdobyć dla siebie i bliskich obywatelstwo amerykańskie, na emigracji stali się bowiem bezpaństwowcami. Ameryka budziła w pisarzu uczucia ambiwalentne, doceniał piękno krajobrazu, możliwości podróży, doskonały p...

"Dziennik 1967–1976" - tom czwarty - opowiada o latach spędzonych znów w Europie, dokąd Márai powrócił w maju 1967 roku. Napisał tu kilka ważnych książek, podróżował, zatrzymując się w swoich ulubionych miastach w Austrii i we Włoszech, odwiedzał również przybranego syna Jánosa w Ameryce. Pod wieloma względami był to dla niego ciekawy i twórczy okres. W ukochanej Italii odnalazł się łatwo, z radością odkrywał znajome rysy miejscowej specyfiki, swoistą odrębność tamtejszych form życia, zwyczajów i więzi między lu...

Życie ubogich mieszkańców Posillipo - rybaków, szewców, straganiarzy - do pewnego stopnia zmienia się pod koniec lat czterdziestych ubiegłego stulecia, gdy przybywają tam uchodźcy z Europy Wschodniej. Wszystkich intryguje pewna niemłoda już, tajemnicza para: "uczony pan" i jego towarzyszka. Po okolicy szybko rozchodzi się wieść, że ów cudzoziemiec chce zbawić świat. Ubodzy Włosi, których z jednej strony kuszą komuniści, z drugiej Kościół, z wielką nadzieją i ufnością zwrócili się ku przybyszowi w nadziei, iż do...

Pierwsze wydanie tomu felietonów "Kronika Niedzielna" ("Vasárnapi Krónika") Sándora Máraiego ukazało się nakładem wydawnictwa Révai, Budapeszt 1943; pierwsze wydanie powojenne - Akadémiai-Helikon Kiadó, 1994 roku. "Kronika Niedzielna" to autorski wybór felietonów Sándora Máraiego, publikowanych od grudnia 1936 do stycznia 1943 roku w dzienniku "Pesti Hirlap", w prestiżowej rubryce stworzonej przez Ferenca Molnára, następnie wiele lat prowadzonej przez Dezső Kosztolányiego, innego wybitnego pisarza węgierskiego. ...

O tym, jaki jest cel tej książki Czytelniku, ta książka chciałaby być szczera. Napisał ją człowiek, którego wiedza jest skromna i ograniczona. Ta książka nie chce niczego więcej niż wszystkie niezliczone książki w czasie zaprzeszłym i przeszłym dokonanym, które pragnęły mówić o losie ludzkim na ziemi. Chciałby ów człowiek opowiedzieć, jak należy mieszkać, jeść, pić, spać; jak chorować i jak zachować zdrowie, jak kochać i jak się nudzić, jak sposobić się na śmierć i jak pogodzić się z życiem. To niewiele, bowiem...

Autorski zbiór opowiadań Sándora Máraiego (1900-1989) wydany po raz pierwszy w 1941 roku. Wybrane utwory były wcześniej czytane przez samego pisarza w cotygodniowej audycji Węgierskiego Radia. Tę formę kontaktu z czytelnikami Márai traktował jako swoisty dialog, który miał też przyczynić się do popularyzacji literatury i czytelnictwa wśród różnych warstw społecznych ówczesnych Węgier. W opowiadaniach zawartych w zbiorze "Magia" Márai potwierdza, że jest mistrzem narracji i suspensu. Na kilku zaledwie stronach...

W ostatnim tomie sagi Sándora Máraiego towarzyszymy Péterowi Garrenowi w jego podróży do Berlina, gdzie jesteśmy świadkami wielkiego wiecu Hitlera. Opis i analiza tego wydarzenia są czymś wyjątkowym w literaturze. Po wiecu Péter, uzyskawszy uprzednio specjalne pozwolenie, odwiedza przebywającego w areszcie domowym pisarza Bertena (jego pierwowzorem jest Tomasz Mann). Rozmowa między nimi to błyskotliwa analiza niemieckiego ducha, ale też niewesoła prognoza dla świata. Wreszcie pod koniec powieści wracamy z Péterem d...

W zbiorze "Mistrzowie opowieści. O kobiecie" znalazły się opowiadania 22 mistrzyń i 3 mistrzów opowieści, pochodzących z 21 krajów, piszących na przestrzeni dwóch stuleci w kilkunastu różnych językach. Teksty te pokazują wspólnotę kobiecych doświadczeń i różnorodność ich losów, opowiadają o kobiecie młodej, dojrzałej i starej, o kobiecie w roli uczennicy, matki, kochanki, żony, sprzątaczki, kucharki i muzy. Obok noblistki Selmy Lagerlöf zaistnieje współczesna literatura z Finlandii, klasy...

W dorobku Sándora Máraiego osobne miejsce zajmują trzy zbiory miniatur: "Cztery pory roku" (1938), "Niebo i ziemia" (1942), "Księga ziół" (1943). W języku polskim dostępna jest ostatnia z tych książek. W oczekiwaniu na książkę "Cztery pory roku", którą autor cenił najwyżej, wróżąc jej żywot dłuższy niż innym swoim dziełom, czytelnik polski otrzymuje tom "Niebo i ziemia", złożony z trzech części: "Niebo i ziemia", "Ars poetica", "Sól i pieprz". Tym, co je łączy, jest poszukiwanie odpowiedzi na pytania: Jak sobie...

Trzecia, po "Zbuntowanych" i "Zazdrosnych", część nieformalnej sagi rodu Garrenów Sándora Máraiego. W "Obcych" autor cofa się w czasie w stosunku do poprzedniej części cyklu i ukazuje, jak doszło do zajęcia miasta przez obcych, jaki opór wewnętrzny stawiała ludność, nie pozwalając się zdominować moralnie i duchowo, i jak powoli kruszał ten opór. Jednocześnie gasła wola życia Gábora Garrena, jednego z dwóch - obok biskupa Jánosa - duchowych przywódców miasta, którego w końcu zmogła niedająca się do końca określić...

Powstała w 1928 roku powieść "Pierwsza miłość" ma formę pamiętnika, pisanego z pedanterią przez nauczyciela łaciny w prowincjonalnym gimnazjum, w monarchii austro-węgierskiej. Bohater, a zarazem narrator to samotny, nieprzystosowany do życia pięćdziesięciodwuletni mężczyzna, żyjący w granicach wyznaczonych przez rutynę, jałowość, bezcelowość i brak jakichkolwiek aspiracji. Nagle w jego bezsensownym życiu pojawia się miłość do uczennicy, która nieświadoma niczego obdarza sympatią kolegę z klasy. Zazdrosny nauczyciel...

W swojej pierwszej emigracyjnej powieści "Pokój na Itace" Sándor Márai (1900-1989) sięga do wątków mitycznych. Dopowiada historię Odyseusza, urwaną przez Homera na zapowiedzi idyllicznego pokoju po powrocie bohatera wojny trojańskiej na Itakę. Autor, podobnie jak Grecy, wykazuje niezwykle aktywny stosunek do mitów; przekształca je, plącze wątki, ze znanych elementów mitograficznych lepi nowe formy. W ten sposób proponuje własną wizję przemiany relacji pomiędzy człowiekiem a bogami. Słowami Hermesa konstatuje,...

W powieści "Pokrzepiciel" (I wyd. Toronto, 1975) Sándor Márai podsumowuje swoje poglądy na istotę dyktatury, jej cele, metody i ludzi w nią uwikłanych. Jednocześnie autor oddaje hołd tym, którzy nigdy, nawet za cenę własnego szczęścia czy życia, nie wypierają się wiary w to, że człowiek ma prawo żyć w zgodzie z własnym sumieniem, a każda próba łamania jego przekonań to gwałt zadawany wolności. Powieść osadzona jest w realiach schyłku XVI wieku. Narrator, młody karmelita inkwizytor, zostaje posłany przez przełożo...

Czy istnieje jeszcze Europa duchowa?... Czy są tylko kraje, granice, systemy finansowe, ustroje polityczne, a z całości pozostał tylko chorobliwy nacjonalizm? W "Porwaniu Europy" Sándor Márai zawarł spostrzeżenia i refleksje z podróży, w którą wyruszył w 1946 roku z ojczystych Węgier do Szwajcarii, Włoch i Francji. Przemierzając po raz pierwszy po tragedii drugiej wojny światowej ulice, place i zaułki Genewy, Rzymu, Neapolu, Paryża… i obserwując mieszkańców tych metropolii, utwierdził się w gorzkim przekonaniu o do...

Znakomita powieść opisująca małżeńską zdradę. Węgierski wydawca tak reklamował wznowienie: "Rozwód w Budzie? To przydarza się tylko innym!" Lecz jeden z takich rozwodów w sposób zaskakujący dotyka życia sędziego orzekającego właśnie w sprawach rozwodowych. Długa nocna rozmowa z dawnym kolegą szkolnym sprowokuje głównego bohatera do przewartościowania własnego życia. Powieść tłumaczona była na język włoski, niemiecki (ostatnio nawet w nowym przekładzie), hiszpański, francuski, portugalski, niderlandzki. [Czyte...

Pod koniec dziewiętnastego wieku w Brazylii, na dzikich pustkowiach, żyjący w skrajnej nędzy biedacy zebrali się pod przywództwem charyzmatycznego proroka, Antônia Doradcy, i założyli swoje Święte Miasto, Canudos. Rząd młodej Republiki Brazylii uznał ich samowolną działalność za zagrożenie, które trzeba jak najprędzej zlikwidować. Niespodziewanie jednak okazało się, że zniszczenie tego miasta z błota i gliny zmieszanej ze słomą nie jest wcale takie proste... "Sąd w Canudos" (1970) opowiada o ostatnim dniu krwawe...

Literatura węgierska miała swojego czarodzieja, który jak nikt inny opisał atmosferę na Węgrzech w ostatnich dziesięcioleciach Monarchii, aurę Budapesztu, a także małych miasteczek i wsi węgierskich, pokazał rozmaite szalone figury, dziwne i zachwycające typy, słowem, stworzył świat gęsty, ni to ze snu, ni to z jawy, i w licznych utworach opowiedział o nim z czułą ironią, w charakterystycznym stylu, który rozpoznajemy od pierwszych zdań tekstu. Tym czarodziejem był Gyula Krúdy, mistrz i wzór literacki Sándora M...

Portret wybitnego pianisty. Studium namiętności i tajemniczej choroby. Miłość, samotność, sekret artystycznego talentu w historii rozpiętej między hotelem w Transylwanii i szpitalem we Florencji na początku II wojny światowej. Jest w tej książce Eros i Thanatos, coś z Manna i coś z Prousta, ale przede wszystkim wyraźny, osobny głos wybitnego węgierskiego pisarza XX wieku, którego późna sława i wyjątkowa popularność należą do największych tajemnic współczesnego życia literackiego. "Nie miałem sił, aby jeszcze ...

Reprezentatywny, chronologicznie skomponowany wybór opowiadań cenionego i poczytnego w Polsce węgierskiego pisarza. Tom rozpoczyna pierwsze opowiadanie kilkunastoletniego Máraiego. W kolejnych utworach czytelnik obserwuje narodziny i rozwój talentu pisarza. Śledzi jego poszukiwania tematów, zainteresowań i stylów, podejmowanych lub na zawsze porzuconych przez autora w późniejszych powieściach. Wśród znanych i lubianych motywów są: miłość i śmierć, życie i przemijanie, ludzkie relacje i konflikty. Wszystko to Már...

"Śladami bogów" to dziennik z podróży, jaką Sándor Márai odbył w 1926 r. na Bliski Wschód. Odwiedził Egipt, Palestynę, Liban, Syrię i Turcję, a także Grecję oraz Włochy. Podziwiał egzotyczną przyrodę i starożytną architekturę. Rozmyślał o trwającej już wiele tysięcy lat historii regionu, jak również z wielką uwagą przyglądał się narodzinom przyszłego państwa izraelskiego. Na swojej drodze spotkał wielu ludzi. Odnosił się do nich ze szczerą ciekawością i otwartością, by poznać ich kulturową odmienność. Nigdy jednak ...

Pochodzenie z różnych sfer społecznych, niespodziewana śmierć dwuletniego synka i druga kobieta w życiu męża wydają się być oczywistymi powodami rozwodu Ilonki i Pétera po ośmiu latach wspólnego, dostatniego życia. Ale czy to jest już cała prawda o ich małżeństwie i o nich samych? "Ta prawdziwa" to głęboka, psychologiczna powieść rozpisana na dwa głosy: żony i męża, w której Sándor Márai pyta o prawdę. O prawdziwą miłość, o prawdziwą kobietę i o prawdziwego mężczyznę, o prawdziwą wersję zdarzeń, o prawdziwą wi...

Pasjonująca powieść o Judaszu i Jezusie opowiedziana niejako z boku, przez uważnego obserwatora. Historia wielkiego zdrajcy, jego uczuć i rozterek staje się węzłem dramatycznym historii Europy od początku naszej ery. Trzymająca w napięciu narracja o zdradzie, miłości i ludzkich namiętnościach bliska jest najlepszej szkole psychologicznych kryminałów, ale skrywa także rozważania o najważniejszych pytaniach ludzkości. Sándor Márai pisał tę książkę przez kilkadziesiąt lat, podjął w niej ostateczną próbę znalezieni...

"Dawny podróżnik obserwował, słuchał, widział i zapamiętywał. My już tylko jeździmy. [...] Celem eskapad nie była zmiana miejsca, a celem listu podróżnego nie była literatura, ale po prostu tęsknota za przeżyciem; i to właśnie ono wyparowało z podróżowania". Sándor Márai "To nieprawda, że akurat Saint-Malo było tak niezapomnianie piękne, a nastrój Pistoi tak boleśnie słodki, a Chartres tak ekscytująco ciemnoniebieskie, a Bergen tak sennie szare i deszczowe. [...] Cudowne było wszystko razem, więc nie potrafię s...

- Mihály Babits: Opowieść wigilijna o rycerzu Arturze - Sándor Dallos: Chleb - Jenő Gáspár: Śladem srebrnego jelenia - Irén Gulácsy (Pálffyné): Królowa Maria - Ferenc Herczeg: Złoty topór - János Komáromi: Niebo było czerwone - Dezső Kosztolányi: Piekło - Sándor Márai: Metmorfoza - Ferenc Móra: Proelia Ventorum - Zsigmond Móricz: Owczarnia i pasterz - József Nyírő: Ugrajowa śmierć - Miklós Surányi: Rozwód - Áron Tamási: Seklerski antychryst - György Terescsényi: Trzecie wcielenie - Lajos Zihaly: Zabij...

„Fenomen światowej kariery Sándora Máraiego jest zjawiskiem jedynym w swym rodzaju. Oto na przełomie stuleci, w ciągu zaledwie dekady, z pisarza zupełnie nieznanego szerszym kręgom publiczności literackiej, zapoznanego w kraju ojczystym, stał się powszechnie uznanym klasykiem literatury europejskiej i zarazem twórcą budzącym najżywsze zainteresowanie czytelników. Jego poezja jest raczej dramatem racji moralnych i rozpoznań intelektualnych aniżeli swobodną grą wyobraźni (pewne próby poszukiwania wyrazu w tych rejes...

Victor Henrik Askenasi, bohater "Wyspy" (1934), kierowany nagłym impulsem wybiera się w podróż nad Adriatyk; w Dalmacji, w niegdyś świetnym hotelu "Argentyna" zabija kobietę zajmującą sąsiedni apartament. Powieść jest próbą odpowiedzi na pytanie o znaczenie tego czynu. Autor, wraz z bohaterem, cofa się w czasie, badając duchowe czynniki, pod których presją ów filozofujący orientalista porzuca żonę z dzieckiem i popełnia zbrodnię, by za jej pośrednictwem skonfrontować się z dręczącymi go pytaniami o sens życia. ...

Powieść Máraiego obejmuje niewielki epizod z życia Giacoma Casanovy, słynnego Wenecjanina, kiedy po ucieczce z Piombi, zmyliwszy pogonie, dociera po trudach dalekiej podróży do Bolzano, by tu spotkać się z młodą kobietą, którą poznał kiedyś przelotnie, o którą nawet się pojedynkował, a która obecnie jest żoną mocno podstarzałego hrabiego Parmy. To, co wyniknie z owego spotkania, dalekie jest od stereotypu, który zwykły powielać rozmaite opowieści opisujące życie i przygody głośnego kochanka, który gościł także na d...

"Wyznania patrycjusza" (1934-1935), które oddajemy do rąk polskiego czytelnika w świetnym przekładzie Teresy Worowskiej, sam Márai cenił najwyżej. Jest to oparta na wątkach autobiograficznych, afabularna powieść, w której Márai - potomek węgierskiego patrycjatu - opisał zmierzch i postępujący upadek tej warstwy, do której przynależał i której świat uległ na jego oczach destrukcji. [Czytelnik Czytelnik, 2002]

"Zazdrośni" (1937) to druga część cyklu "Dzieło Garrenów", który Sándor Márai, wybitny pisarz węgierski, uważał za swoje największe dokonanie. Pierwsza część, "Zbuntowani" (1930), była swego rodzaju wprowadzeniem do cyklu. Dopiero w drugiej części, której akcja toczy się dwadzieścia lat później, poznajemy rodzinę Garrenów i zawikłane, otoczone aurą tajemnicy relacje między jej członkami. Tłem wydarzeń jest życie jednego z węgierskich miast, wzorowanego na rodzinnym mieście autora, które po traktacie w Trianon zn...

W mieście położonym z dala od frontów pierwszej wojny światowej, której obecność jest jednak odczuwalna każdego dnia, grupa chłopców stojących przed egzaminem dojrzałości w swoisty sposób buntuje się przeciw otaczającemu ich modelowi życia, którym zawiaduje pieniądz. Wiedzą, że po maturze zostaną zmobilizowani i wysłani na front, z którego jeden ze starszych braci już powrócił, utraciwszy rękę i wiarę w jakąkolwiek moralność. Odrzucają więc zachwalaną przez profesorów gimnazjalnych i własnych rodziców przyszłość i ...

Eseistyczna powieść "Ziemia! Ziemia!...", którą Márai napisał na emigracji w Salerno, pomyślana została jako trzecia część opublikowanych w 1934 roku "Wyznań patrycjusza". Materiał faktograficzny i refleksyjny książki obejmuje czas od grudnia 1944 r. do momentu ostatecznego opuszczenia Węgier (w 1948 r.) przez pisarza i jego rodzinę. Podobnie jak w "Wyznaniach patrycjusza", i tutaj Márai podejmuje przede wszystkim próbę intelektualnego podsumowania zdarzeń. Od początku wojny przekonany o ogromnej wadze przemian, ja...

"Znieważeni" (1947) to po "Zbuntowanych", "Zazdrosnych" i "Obcych" czwarta część cyklu "Dzieło Garrenów", który Sándor Márai uważał za swoje najważniejsze dokonanie. Tym razem spośród członków rodziny Garrenów na kartach powieści pojawia się jedynie Péter, główny bohater i zarazem narrator, akcja zaś przenosi się do Paryża początku lat trzydziestych. To tutaj Péter słyszy w radiu przemówienie Hitlera, którego głos odbiera jako zniewagę wobec całej kultury europejskiej. Przeczuwa w nim bowiem symptom i zapowiedź ...

Jedna z najsłynniejszych powieści najbardziej europejskiego z pisarzy węgierskich. Miał on swój wielki temat: zmierzch, a w konsekwencji - niechybną śmierć świata mieszczańskiego. Jego powieści - wyrafinowane formalnie, olśniewające stylem, psychologiczną dociekliwością, afabularne, skupione na moralnych dylematach bohaterów - osiągały na Węgrzech wysokie nakłady i tłumaczone były na kilkanaście języków. [Wydawnictwo Czytelnik, 2006]