Miałem wybór - albo w pierwszej kolejności obejrzeć film, a później przeczytać książkę, albo odwrotnie - najpierw książka, potem film. Skorzystałem z drugiego rozwiązania i nie żałuję, choć zdaję sobie sprawę, że ten wybór bezpowrotnie zmienia wrażenia związane z oglądaniem filmu. No, ale trudno, pewnych rzeczy nie da się pogodzić.

Jakoś tak się złożyło, że przed lekturą nie wiedziałem kompletnie nic o fabule i dzięki temu co rusz mnie czymś zaskakiwała. Dlatego wiem, że zbytnie jej zdradzanie nie wpływa dobrze na odbiór powieści. Ograniczę się więc do absolutnego minimum.

Tak jak sugeruje tytuł, akcja rozgrywa się w 2001 roku i jest wizją przyszłości sprzed trzydziestu lat. Jak łatwo zauważyć, autor znacznie pomylił się w obliczeniach dotyczących postępu technicznego. Znacznie lepszą datą byłby rok 2100, czy nawet dalszy. No, ale przecież nie o to tutaj chodzi. Osią fabuły jest wysłanie załogowej misji kosmicznej na Saturna w celu zbadania pewnych anomalii (w filmie lecą w stronę Jowisza). Wcześniej autor dokładnie wyjaśnia, o co chodzi, nie chcę jednak niczego zdradzać. Warto zaznaczyć, że akcja jest kilkuetapowa i np. sam początek opowiada o losach naszej cywilizacji sprzed dziesięciu milionów lat. Dzięki takim zabiegom opowiedziana historia potrafi wciągnąć. Zastrzeżenia mam natomiast do końcówki, która jest strasznie abstrakcyjna i jakby nie pasuje do reszty powieści. Niektórym taki zabieg może się spodobać, ale mnie nie bardzo przypadł do gustu. Spodobały mi się za to dokładne opisy różnej maści urządzeń kosmicznych i ich zastosowań, które swego czasu musiały naprawdę działać na wyobraźnię.

Porównując książkę z filmem, uważam, że lepiej wypada ta pierwsza. Jest bardziej wyważona, nie pozostawia tylu niedomówień i przedstawia wydarzenia w bardziej szczegółowy sposób.

Podsumowując: jest prawie bardzo dobrze. Wątek ze sztuczną inteligencją jest naprawdę świetny, a reszta trzyma wysoki poziom (no, może poza końcówką). "Odyseja kosmiczna 2001" to dobra, prawdziwa science fiction, łącząca pomysły naukowe ze zgrabnie opowiedzianą historią.