Rec. Iwona Kosmal
Ocena książki: 4,5/6


W 2010 roku Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny otrzymał "Sekret jej oczu", w reżyserii Juana Jose Campanelli. Film powstał na podstawie książki o takim samym tytule. Jej autorem jest Eduardo Sacheri, argentyński pisarz i scenarzysta. Pojawia się więc pytanie, jaka może być książka, na której oparty został tak uhonorowany film? Warto się o tym przekonać.

"Sekret jej oczu" składa się z dwóch powiązanych ze sobą i przeplatających się w toku fabuły opowieści. Autor posłużył się kompozycją szkatułkową, wewnątrz jednej historii umieścił drugą, której narratorem jest główny bohater. Ta pierwsza, to pisana w trzeciej osobie historia Benjamina Miguela Chaparro, emerytowanego komisarza sądowego, który szukając sobie jakiegoś zajęcia, a także dokonując pewnego podsumowania w swoim życiu, postanawia zostać pisarzem. Opisywana przez niego kryminalna zagadka z przeszłości dotyczy brutalnego gwałtu i morderstwa dokonanego na młodej kobiecie. Kilkanaście lat wcześniej Chaparro mocno się w tę sprawę zaangażował i przez bardzo długi czas pilnował, by śledztwo nie zostało umorzone. Wybór akurat tej historii nie jest przypadkowy także z innego powodu, dzięki niej bohater ma pretekst, by nadal przychodzić do sądu i spotykać kobietę, którą od dawna kocha. Nigdy nie wyznał jej swoich uczuć i być może teraz nadarzy się ku temu okazja.

Mamy okazję między innymi śledzić proces twórczy pisarza. Każdy, kto kiedykolwiek próbował coś napisać, wie jak trudne to zadanie. Przekonuje się o tym także bohater. Chaparro bowiem przez długi czas nie wie, od czego zacząć swoją opowieść, ma ciągłe wątpliwości, zastanawia się, czy to, co pisze, da się w ogóle czytać, wreszcie, nie wie, jak ją zakończyć. Te fragmenty "Sekretu jej oczu", które prezentują obecne życie Chaparro, jego zmaganie z samym sobą i tworzonym dziełem, stanowią także przerywnik dla opowiadanej przez niego historii. Dzięki tym wtrąceniom akcja zostaje nieco spowolniona, a kolejne elementy kryminalnej zagadki odkrywane są przed czytelnikiem stopniowo. Chaparro pisze swoją powieść, traktując siebie jako jednego z jej bohaterów. Sam nie wie, czemu ta sprawa była dla niego taka ważna i co spowodowało, że za wszelką cenę starał się pomóc mężowi zamordowanej kobiety. Teraz, po latach, stara się odkryć także to.

Ta powieść to nie tylko dobry kryminał, choć wątek kryminalny jest niewątpliwie bardzo ważnym jej elementem. "Sekret jej oczu" jest również opowieścią o męskiej przyjaźni i solidarności, ukazuje też polityczną sytuację Argentyny w latach 60. i 70., gdy panowały tam korupcja i bezprawie. Przede wszystkim jednak są to dwie historie miłosne. Ta pierwsza opowiada o miłości młodych małżonków, która, chociaż brutalnie przerwana, tak naprawdę wcale się nie kończy. Druga to z kolei subtelnie opisana, poprzez aluzje i niedopowiedzenia, nienarzucająca się historia uczucia Chaparro do Irene, swojej przełożonej. Najważniejszą rolę w ich relacji odgrywają spojrzenia i to one przekazują emocje, zdradzają uczucia. Zresztą to, co kryje się w spojrzeniu, jest też kluczem do rozwiązania kryminalnej zagadki.

"Sekret jej oczu" to świetnie napisana książka. Autor sprawnie posługuje się językiem, nie ma tu zbędnych słów i rozwlekłych opisów. Sacheri potrafi także zaskoczyć czytelnika.

Kiedy zagadka zostaje rozwiązana, a morderca schwytany, wydaje się, że to koniec kryminalnego wątku. Jak się okazuje, to dopiero początek jeszcze bardziej mrocznej i strasznej historii. Jednocześnie nie epatuje przemocą i krwią, jest w niej za to miejsce na psychologię. Dobrze przekonać się, że wciąż dobry kryminał nie musi być pełen krwi, seksu i przemocy, a taką historię można opowiedzieć inaczej.