To się może zdarzyć dziś, a może jutro lub pojutrze.


Paul Fadhil Abbas Ali, młody Brytyjczyk muzułmańskiego pochodzenia, napisał satyryczną powieść, w której dwie postacie żartują na temat zabójstwa premiera. Aresztowany przez agentów MROK – Ministerstwa Rozpoznawania Ośrodków Konspiracji – trafia do więzienia. Trzymany w całkowitym odosobnieniu i brutalnie przesłuchiwany przez ludzi, dla których samo jego pochodzenie stanowi zbrodnię, zasługującą na najsurowszą karę, Paul zaczyna wykazywać objawy rozszczepienia osobowości...

Na dalekiej planecie Stygia mężczyzna imieniem Fremant prześladowany wspomnieniami tortur, które wydają się pochodzić z umysłu Paula, walczy o przetrwanie wraz z niewielką grupą kolonistów w surowym, lecz dziwnie pięknym świecie, w którym dominującą formą życia są owady. Jedyna humanoidalna rasa zamieszkująca planetę została wytępiona przez osadników, których długa podróż na Stygię spowodowała, że nie są już w stanie zrozumieć własnej historii i techniki. Znalazłszy się w bardziej prymitywnych warunkach, zaczynają powtarzać wszystkie błędy świata, z którego uciekli.

Czy Paul, wyobrażając sobie, że jest Fremantem, ucieka od okropności więzienia? A może istnieje silniejszy – i znacznie dziwniejszy – związek między tymi dwoma ludźmi, których bardzo odmienne losy zaczynają wykazywać osobliwe podobieństwa? Ich tożsamości wydają się zacierać, a na koniec zlewać.


„Wielbiciele Briana Aldissa wiedzą, że umie snuć interesujące historie. Tutaj mamy dwie z nich: ponurą opowieść z naszych czasów oraz opowieść fantastyczną o torturowanym człowieku; obie są dynamiczne i pełne pomysłowości – to science fiction w najlepszym wydaniu”.

Doris Lessing

[vis-à-vis/Etiuda, 2011]