Nowości: Ostatni dzień na Ziemi, Cudze słowa, Wanna z kolumnadą


Strona głównaKatalog

Książki w serii wydawniczej Piąty Wymiar [Copernicus Center Press]

Wyświetl:

Czy Bóg gra z nami w kości?: Rozmowa z Johnem Banville'em

Sztuka i nauka wywodzą się ze wspólnych korzeni. Ich podstawą jest, jak twierdzi irlandzki pisarz John Banville, twórcza moc ludzkiego umysłu. Między sztuką i nauką istnieją jednak zasadnicze różnice. Sztuka daje olbrzymią swobodę ekspresji, nauka zaś kieruje się ścisłymi zasadami i bada rzeczywistość w rygorystyczny sposób. W swoich czterech powieściach, nazywanych "nauką tetralogii" Banville bada granice twórczości zarówno artystycznej, jak i naukowej, twierdząc, że stanowią one dwie strony...
Czytaj więcej

Etyka pamięci

Czytaj więcej

Filomit: Esej o słowie, którego nie było

W "Filomicie" Dobrosław Kot próbuje dotknąć relacji między myśleniem a mitem. Zaczyna w miejscu dość nieoczywistym: w "Metafizyce" Arystoteles wyraża przekonanie, że miłośnik mitu (philomythos) jest poniekąd filozofem (philosophos). To językowe podobieństwo staje się pretekstem do pytania o obecność mitu w filozofii. Od Arystotelesa autor cofa się do Platona i zastanawia nad rolą mitu o narodzinach Erosa w samym sercu filozoficznej mowy Sokratesa w Platońskiej "Uczcie". Później sięga do teoretyc...
Czytaj więcej

Giordano Bruno: Męczennik nauki czy szarlatan?

Postać Giordana Bruna od ponad stulecia funkcjonuje w kulturze masowej jako podręcznikowy bez mała przykład „męczennika nauki”, który zginął z rąk wrogiego nauce Kościoła głosząc tezy Kopernika o ruchu Ziemi. Jak w każdej mitologii, także w micie męczenników nauki można odnaleźć całkiem spore ziarna prawdy. Kłopot w tym, że mit ten bardziej oddaje ducha dziewiętnastowiecznego antyklerykalizmu, którego jest wytworem, niż faktyczny stan rzeczy. Mity tego typu niczym krzywe zwierciadła ingerują ...
Czytaj więcej

Jak działa sumienie?: Wybrane zagadnienia z psychologii moralności

We współczesnej psychologii akademickiej rzadko znajdujemy pojęcia z rodowodem filozoficznym lub teologicznym, takie jak dusza, wola czy sumienie. Z drugiej strony psychologowie coraz śmielej badają zagadnienia z tymi pojęciami związane, w tym zwłaszcza nasze sądy i zachowania moralne. Od kilkunastu lat psychologia moralności przeżywa renesans, ale jednocześnie odchodzi od swoich klasycznych koncepcji. W ślad za nowymi danymi i teoriami pojawiają się wątpliwości natury pojęciowej i metodologi...
Czytaj więcej

Marian Smoluchowski: Fizyk wobec wyzwań filozoficznych

„Poeta fizyki”, „człowiek, który pracował za wielu, starczył za dziesięciu”. Takimi słowami żegnał Mariana Smoluchowskiego jego pierwszy uczeń, Jan Jakub Stock. Słowa te, napisane zostały w tragicznym roku 1917, w niewoli rosyjskiej, w dalekim Taszkiencie. Wspomnienia te, jak wiele innych ówczesnych kończą się wezwaniem do wzmożonej pracy nad kontynuacją dzieła Smoluchowskiego. Fenomen tej postaci wykraczał poza wąskie ramy specjalisty-fizyka. Z pewnością był to uczony wielkiej miary, skoro okre...
Czytaj więcej

Marzenie Leibniza: Rzecz o języku religii

Jak mówić o Bogu? Czy da się skonstruować język, który pozwoli precyzyjnie wyrazić wszystkie prawdy wiary? Dlaczego naszemu poznaniu tak trudno sięgnąć Transcendencji? Leibniz przez całe życie powracał do pewnego pomysłu – chciał stworzyć język, w którym bez trudu można by formułować prawdziwe sądy o Bogu. Miał on być wzorowany na matematyce – jedynym języku, w którym prawd dowodzić można z absolutną pewnością. To marzenie Leibniza okazało się jednak mrzonką, a jego wysiłki musiały skończy...
Czytaj więcej

O matematyce i mądrości

Czytaj więcej

Od samokontroli do cnoty: O mechanizmach moralności

Czy w naukowym obrazie człowieka jest jeszcze miejsce na wolną wolę? Czy jest ona tym samym co samokontrola, którą badają psychologowie? Co współczesna nauka mówi o pochodzeniu cnoty i moralności? Filozofowie od dawna dostrzegają związki moralności i wolnej woli, argumentując, że ta ostatnia jest warunkiem koniecznym przypisania komuś odpowiedzialności za czyn. Z drugiej strony, niektórzy badacze ludzkiego umysłu coraz częściej i śmielej twierdzą, że pojęcie wolnej woli podzieli los stoicki...
Czytaj więcej

Okultyzm a nauka w okresie przedoświeceniowym

Astrologia, magia i alchemia nie spełniają współczesnych kryteriów racjonalności i naukowości. Uchodzą za synonim intelektualnej naiwności, zacofania i przesądu. Są nienaukowe. Równie krytycznie są oceniane przez teologię chrześcijańską jako nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Tymczasem nie zawsze tak było. Aż do czasów Oświecenia nie były sprzeczne ani z nauką, ani z religią chrześcijańską, przynajmniej w swym zasadniczym zrębie. Co więcej, nauka, teologia i okultyzm żyły wówczas w głę...
Czytaj więcej

Paradoksy zaufania

Bez zaufania życie byłoby koszmarem. Na pozór świetnie je znamy, ale rodzi wiele paradoksów. Zaufanie powinno być racjonalne i sprawdzone, ale nadmiar kontroli je niszczy. Pomaga radzić sobie z ryzykiem i niepewnością świata, ale zarazem czyni nas bezbronnymi, bo zdanymi na dobrą wolę innych ludzi. Zaufanie powinno rosnąć w miarę wzmacniania ludzkiej współpracy, ale stajemy się coraz bardziej nieufni. Spieramy się nawet, kto jest idealnym przykładem zaufania: serdeczny przyjaciel, solidny facho...
Czytaj więcej

Pewność

Czytaj więcej

Piękno i prawda: Esej o relacjach między sztuką i nauką

Rozważania zawarte w niniejszym eseju dzielą się na trzy części. W części pierwszej autorka porównuje działalność naukowców i artystów. Porównanie to dotyczy czterech sfer: przedmiotu i celu obu form działalności oraz roli elementów twórczych i wartościujących w każdej z nich. Część druga zawiera charakterystykę teorii sztuki, wskazuje na jej osobliwości i szczególny status metodologiczny. Część trzecia poświęcona jest poznawczym aspektom sztuki.Autorka przedstawia w niej koncepcję poznani...
Czytaj więcej

Początek świata jako kres rozumu

Kosmologia jest dziś czymś więcej niż po prostu nauką badającą wielkoskalową ewolucję Kosmosu. Bywa ona dziś przedstawiana jako nad-nauka, zdolna do udzielenia odpowiedzi na najbardziej ogólne pytania filozoficzne: Jak powstał świat? Dlaczego jest coś raczej niż nic? Niektórzy kosmolodzy (choćby Stephen Hawking) publicznie twierdzą, że nauka zastąpiła dziś nie tylko filozofię, ale i religię, odpowiadając racjonalnie na pytanie o powstanie świata. Książka poświęcona jest próbie odpowiedzi n...
Czytaj więcej

Przemów, a cię ochrzczę: O małpach wychowanych na człowieka

"Przemów, a cię ochrzczę" opowiada o głośnych i kontrowersyjnych próbach nauczenia małp człowiekowatych komunikacji - zarówno z ludźmi, jak i innymi małpami, jakich wiele podjętych zostało w XX wieku. Czy ludzie naprawdę mogą rozmawiać z szympansami? Jak bardzo pod wpływem ludzkiej kultury zmienia się umysł małpy? Co tego rodzaju eksperymenty mówią o naturze zarówno małp, jak i naszej własnej? Czy komunikację za pomocą symbolicznych gestów albo abstrakcyjnych obrazków można nazwać językiem? ...
Czytaj więcej

Przypisy końcowe

"Przypisy końcowe" to literacka próba dotknięcia napięcia między logosem a mythosem, w ramach którego pojawiają się rozmaite relacje wiary i rozumu. Narrator w przypisach końcowych do eseju o Odysie snuje osobistą opowieść o swoich spotkaniach z Homerem. Pojawiają się w niej liczne apokryficzne dzieje króla Itaki, a także opowieść o pracach nad teatralną inscenizacją motywów Odysei. Dla narratora przypisy to miejsce na mythos, na opowieść, na zwierzenie. Tekst główny eseju, gdzie rządzi logos, p...
Czytaj więcej

Selenografia

Czytaj więcej

Sokrates oskarżony: Tożsamość nauki między sacrum a profanum

Czytaj więcej

Szósty zmysł: Gdy myśl sięgnęła abstrakcji

Starożytni Grecy postawili pierwszy odważny krok na drodze powstania nauki. Wymagało to radykalnego zerwania z potocznymi wyobrażeniami. Stwierdzenie, że u podstaw rzeczywistości leżą niezmienne prawa, musiało być niezwykle trudne dla kogoś, kto przyzwyczaił się do wyjaśniania zjawisk ingerencjami bogów. Wprawdzie to nie Grecy jako pierwsi zaczęli myśleć abstrakcyjnie, bo jak przekonują kognitywiści mechanizmy abstrakcji towarzyszą nam niemal od powstania języka, ale to oni właśnie stworzyli pie...
Czytaj więcej

Teologia a nauka – z nostalgią, ale bez frustracji

"Teologia a nauka – z nostalgią, ale bez frustracji" ks. prof. Michała Hellera otwiera serię mini e-booków, której celem jest pokazanie rozmaitych związków między nauką i duchowością – od (pozornej) sprzeczności, przez twórcze napięcie, po harmonijną syntezę. W ramach serii filozofowie, historycy, fizycy, biologowie, prozaicy i poeci będą, korzystając z rozmaitych form literackich, rozważać, jak nauka zmienia duchowe wymiary ludzkiej egzystencji, i co refleksja nad wartościami i kondycją ludzką ...
Czytaj więcej

Triada

Czytaj więcej

Umysł w poszukiwaniu sensu

Najważniejszym z pytań, jakie zadaje sobie człowiek odkąd tylko zyskał świadomość i będzie sobie zadawał po kres dziejów jest pytanie o sens. Skąd przyszliśmy i dokąd zmierzamy? Jaki jest cel i sens naszego istnienia? Wskazanie na humanistyczne dziedzictwo ludzkości, które pomnażamy i którego strzec będą nasi następcy nie jest odpowiedzią w pełni „świecką”, bo też wymaga niedającej się udowodnić wiary w postęp i kumulację wartości. Tak więc nasze pytanie sprowadza się do dialogu wiar. Jeśli c...
Czytaj więcej

Wiedza a wiara w myśli patrystycznej

Czytaj więcej

Wykład, który wstrząsnął światem

Geologiczne katastrofy dokonują się w huku i fajerwerkach. Pozostają po nich ruiny i zgliszcza. Gdy trzęsą się podstawy nauki, rodzi się nowe i nierzadko przemienia postać świata. Bernhard Riemann wygłosił swój wykład habilitacyjny do kilkunastu członków Rady Wydziału. Wysłuchali, zatwierdzili i rozeszli się do swoich obowiązków. A jednak dzięki temu wydarzeniu dziś żyjemy w innym świecie… [Copernicus Center Press, 2016]
Czytaj więcej
Patronaty Biblionetki
Cover Cover Cover Cover
Zobacz wszystkie »
Biblionetka potrzebuje opiekunów
0 300
Sprawdź jak możesz pomóc
Recenzje

Użytkownicy polecają:

Cover

Dodany: 20.01.2024 09:11

Autor: zielkowiak

ADHD i wielka nauka, Humboldt w pełnej krasie

Humboldt – to dopiero był gość! Gdyby zaproponował mi udział w jednej ze swoich wypraw, rzuciłabym wszystko i pojechała. To temu człowiekowi zawdzi (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 14.01.2024 08:08

Autor: dot59Opiekun BiblioNETki

Pomiędzy mieszkaniową sielanką a mieszkaniową beznadzieją

Ależ to była lektura! I nie dlatego tak mówię, że na punkcie literatury z PRL w tytule mam lekkiego bzika (a mam go, bo stwierdziwszy, że pokaźna częś (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 28.11.2023 15:10

Autor: dot59Opiekun BiblioNETki

A w Krakowie wielka woda

Generalnie ani kryminał retro, ani kryminał cokolwiek humorystyczny nie wzbudzają we mnie automatycznej chęci natychmiastowego przeczytania, a jeśli s (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 02.12.2023 11:17

Autor: Marylek

Dawidku, gdzie jesteś?

Oniryczna, na wpół bajkowa opowieść o fascynacjach i strachach dzieciństwa, o tym, jak zostają z nami na całe życie, kształtują postrzeganie świata i (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 09.11.2023 08:52

Autor: dot59Opiekun BiblioNETki

Opowiedziane po latach

„Nikt nie woła” to powieść, której w PRL nie sposób było przeczytać, bo przecież nie drukowano literatury, w której dałoby się znaleźć cokolwiek rzuca (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Poprzedni Następny

Redakcja poleca:

Cover

Dodany: 14.04.2024 21:41

Autor: Marylek

O ulotności dobrej reputacji i dlaczego to nie jest ważne

„Srebrzysko” określa autor w podtytule „powieścią dla dorosłych”. Jak dorosłym trzeba być, żeby wyrzec się buntu, zdecydować się nadstawić przysłowiow (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 02.04.2024 21:51

Autor: fugare

Primadonna i terroryści

Fantastyka naukowa to nie był nigdy mój ulubiony gatunek literacki, filmowy zresztą też nie, ale bardzo dobrze przechowałam, a nawet pielęgnuję pewne (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 23.03.2024 09:19

Autor: Meszuge

Narodziny czerwonego kata

Ze względu na ogromną liczbę przypisów i cytowanych materiałów źródłowych jest to najprawdopodobniej najbardziej rzetelna biografia Feliksa Dzierżyńsk (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 09.03.2024 20:02

Autor: jolietjakeblues

Szlomo

Jesteśmy pokoleniem poszukiwaczy, my, obecni pięćdziesięciolatkowie, z których wielu miało to szczęście, że dzięki odwadze, inteligencji, talentowi sw (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Cover

Dodany: 03.03.2024 09:31

Autor: Meszuge

Ja już nie chcę do Ameryki

Breece D'J Pancake, a właściwie Breece Dexter John Pancake (pancake – naleśnik; dziwaczny zapis imienia był wynikiem błędu w The Atlantic Monthly, gdz (...)

Zobacz więcej
Zobacz wszystkie »
Poprzedni Następny