Świat, w którym do najważniejszych zadań kobiety należy ładnie wyglądać, przyzwoicie się prowadzić i dobrze wyjść za mąż. W którym w drodze wyjątku nielicznym kobietom pozwala się zdobywać wyższe wykształcenie (ale tylko jeśli są nieprzeciętnie zdolne i mają wsparcie poważanych i majętnych mężczyzn). W którym bardziej od talentu liczy się płeć. I w którym najważniejsze jest, by nie odstawać.

To nie opis fikcyjnej rzeczywistości, to zupełnie prawdziwy świat, w którym przyszło żyć genialnej pisarce i poetce Marii Komornickiej. Brygida Helbig podejmuje próbę rekonstrukcji burzliwych, tragicznych losów artystki i uchwycenia jej niezwykłego fenomenu. Z jej przejmującej powieści wyłania się obraz bezkompromisowej, śmiałej, niemającej szacunku dla krępujących konwenansów, za to bez reszty oddanej sztuce Mary, która w niespokojnych czasach i wśród ludzi o ciasnych horyzontach miała odwagę żyć po swojemu. Niezrozumiana przez rodzinę, niedoceniana przez recenzentów, zamykana w zakładach dla chorych psychicznie, zmagająca się z własnym ciałem, które chciała poddać władzy ducha, wolała odsunąć się od świata, niż dać mu się ujarzmić. Przybrawszy nową, męską tożsamość, jako Piotr Odmieniec Włast spędziła kilkadziesiąt lat w samotności i zapomnieniu, jednak do końca żyjąc godnie i twórczo. Ostatnie listy do siostry podpisywała znowu jako Maria.


„Dylematy tożsamościowe, zagubienie spowodowane »wrzuceniem« w wydarzenia, na które nie ma się wpływu, tracenie domu i budowanie go od nowa, dziedziczenie miejsc z pełną świadomością, że kiedyś należały one do kogoś innego, pielęgnowanie pamięci, bo tylko dzięki niej przemijanie nie zatriumfuje – to wszystko Helbig opisuje z dużą wrażliwością, ze szczególnym zwróceniem uwagi na los jednostki, potem rodziny, wreszcie całego pokolenia”.

Bernadetta Darska o „Niebku”, ksiazki.onet.pl


Brygida Helbig – polska pisarka, poetka i literaturoznawczyni, od 1983 r. mieszkająca w Niemczech. Pisze po polsku i po niemiecku. Studiowała (i doktoryzowała się) na Uniwersytecie Ruhry w Bochum. Od 1994 r. wykłada na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie (habilitacja w 2004 r.). Od 2013 r. związana jest także z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (prof. UAM). W 2012 r. jej satyryczny zbiór opowiadań „Enerdowce i inne ludzie” był nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” i do Nagrody Literackiej „Gryfia”. Wydane w 2013 nakładem W.A.B. „Niebko” znalazło się w finale nagrody „Nike” i zostało nagrodzone wiedeńską „Złotą Sową”. Na podstawie jej emigranckiej, groteskowej minipowieści „Anioły i świnie w Berlinie” (2005) w berlińskim teatrze „Studio am Salzufer" powstał spektakl „Pfannkuchen, Schweine, Heiligenscheine” w reż. Janiny Szarek. Opublikowała także powieść poetycką „Pałówa” (2000) oraz tomiki wierszy „Wiersze Jaśminy” (1997) i „Hilfe” (2010). Autorka monografii Marii Komornickiej „Strącona bogini”/„Ein Mantel aus Sternenstaub”.

[W.A.B., 2016]