Praca dotyczy 16 małych miast przedrozbiorowego województwa pomorskiego: Pucka, Kościerzyny, Tczewa, Gniewu, Nowego, Skarszew, Starogardu, Chojnic, Debrzna, Czarnego, Lędyczka, Świecia, Człuchowa, Białego Boru, Tucholi i Wejherowa, a po 1793 r. także Helu w pierwszym okresie panowania pruskiego, tj. w latach 1772-1806. Badania zakończono na 1806 r. z dwóch powodów: po pierwsze – niedostatku źródeł dla okresu po roku 1806, po drugie – wojny napoleońskie wniosły nową jakość w sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej nie tylko interesujących nas miast.

Autora niniejszego opracowania interesowały istotne dla tych miast sprawy ustroju, zabudowy, zaludnienia i gospodarki. Ważnym było również zwrócenie uwagi na zmianę państwowości, spowodowaną przez rozbiory, i jej następstwa w postaci zaistnienia nowych czynników, określających rozwój badanych miast. Głównym zadaniem w tym opracowaniu jest więc przedstawienie przejawów i kierunków zmian zaszłych w pierwszym okresie przynależności do państwa pruskiego po I rozbiorze Polski. Zakres realizacji tego zadania jest uzależniony od jakości dostępnej podstawy źródłowej i wyników dotychczasowych badań.

[Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, 2009]