Zdarzają się na tym świecie książki, podczas tworzenia których ich autorzy dokonują rzeczy niemożliwych dla innych ludzi pióra. Jedną z takich właśnie nietuzinkowych książek jest ''Mezopotamia'' (link: Mezopotamia (Roux Georges)) autorstwa francuskiego historyka amatora, pana Georgesa Roux'a - z zawodu chirurga. W swojej jednotomowej pracy autor przedstawił swoim czytelnikom dzieje cywilizacji mezopotamskiej od czasów prehistorycznych aż do podboju arabskiego, nie szczędząc przy tym wielu szczegółów z zakresu nie tylko historii politycznej, ale także tej społeczno-gospodarczej, jak i kulturowej. Muszę przyznać, że dla mnie pierwsze trzy rozdziały omawianej historii cywilizacji, jaka rozwinęła się wdłuż końcowego biegu wielkich rzek Tygrysu i Eufratu były najnudniejszą partią książki. Stało się tak dlatego, że autor poświęcił je prehistorii tego obszaru, szczegółowo przy tym omawiając poszczególne znaleziska z wybranyh stanowisk archeologicznych. Forma wykładu przybiera w tych rozdziałach czasem postać nudnej wyliczanki. Na szczęście dla cierpliwych czytelników, których niekoniecznie fascynuje tak przedstawiona prehistoria w następnych rodziałach czeka zasłużona nagroda za ich cierpliwość. Idąc przez kolejne rozdziały czytelnik z lotu ptaka spogląda na zmieniających się z czasem aktorów mezopotamskiej sceny dziejowej. Jest to naprawdę piękny spektakl, jaki zafundował swoim czytelnikom pan Roux.

Teraz czas na małą porcję dziegciu, jaka musi pojawić się w recenzji omawianej syntezy dziejów Mezpotamii:

- Ofiary ludzkie, w tak zwanych królewskich grobowcach z Ur nie zostały przed złożeniem do grobu razem ze swoimi panami wcześniej otrute, jak to do niedawna sądzono. Nowsze badania ich zachowanych szczątków wykazały, że ludzie ci zmarli śmiercią bardziej widowiskową i napewno dużo bardziej bolesną. Po ich śmierci (a może nawet za życia) niektórych z nich (a może i wszystkich) poddano jeszcze pewnej ''obróbce'' termicznej.

- Autor z łatwością i bez praktycznie żadnych zastrzeżeń przyjmuję tezę o historyczności biblijnego Abrahama, który wywędrował z Ur, gdzieś na początku drugiego tysiącleia przed naszą erą. W taki sam sposób podchodzi on do biblijnych informacji, dotyczących niepotwierdzonego przez inne źródła historyczne pobytu i wyjścia Żydów z Egiptu. Z drugiej strony ten sam autor ma spory problem z zaakceptowaniem, niemożliwych do zanegowania w świetle zachowanych źródeł indoeuropejskich wpływów na niektóre państwa z bliskowschodniej starożytności, takich jak państwo Mitanni. Podobny problem ma pan Roux z zaakceptowaniem tezy o podboju terenów dzisiejszych północnych Indii przez Ariów w połowie drugiego tysiąclecia przed naszą erą. Na całe szczęście swoje wątpliwości odnośnie tych kwestii podsumowuje on stwierdzeniami, mówiącymi o silnych materialnych podstawach, potwierdzających indoeuropejskie wpływy na opisywane przez niego cywilizacje w danym okresie czasu, którym jednak nie da się całkowicie zaprzeczyć. Taka asymetria w kwestiach ostrożności, widoczna w podejściu autora do pewnych, nie do końca wyjaśnionych zagadnień nieco zadziwia.

Podsumowując stwierdzam, że ''Mezopotamia'' autorstwa pana Georgesa Roux'a jest pozycją godną polecenia dla wszystkich zainteresowanych bliskowschodnią starożytnością.