Książkę Karola Grünberga można by uznać za udaną próbę przedstawienia Czytelnikowi drogi, jaką przebył wódz Trzeciej Rzeszy zdobywając władzę, a następnie, w jaki sposób żelazną ręką prowadził swój kraj do ekspansji terytorialnej, która jednak zakończyła się całkowitą klęską (choć na pewno nie jest to dogłębna analiza całego zjawiska i fenomenu narodowego socjalizmu w latach 20. i 30., jak i samej osoby Adolfa Hitlera - zresztą autor nie stawiał sobie raczej takiego celu; jest to po prostu dogłębny opis wydarzeń z życia Führera), gdyby nie pewne (może dla Czytelnika nieznaczące)fragmenty i użyta w pewnych miejscach argumentacja autora.

Autor pisze:

"Używanie terminu 'rewolucja narodowa' w odniesieniu do nazizmu jest ewidentnym błędem, ponieważ nazizm oznaczał zaprzeczenie rewolucji jako synonimu przewrotu wyzwalającego siły postępu i sprzyjającego rozwojowi życia ekonomiczno-społecznego, w tym również kulturalnego. Wykazał to i potwierdził dobitnie całokształt istnienia Trzeciej Rzeszy od 1933 do 1945 r. Aczkolwiek faszyzm w ogóle, a nazizm w szczególności równoznaczne są z kontrrewolucją i władzą reakcji społecznej, szereg znanych zachodnioniemieckich autorów - w szczególności J. Fest, M. Broszat, G. Schulz - używa błędnego terminu 'rewolucja' w odniesieniu do historii narodowego socjalizmu"*.

Sam przytoczony fragment jest sprzeczny z prawdą, a w kontekście całej pracy autora jakoś nie wychwyciłem żadnej "kontrrewolucji", jak i "władzy reakcji" w historii Trzeciej Rzeszy.

Kolejnym nieporozumieniem jest wg mnie wybielanie roli Związku Sowieckiego, w jego kontaktach z Niemcami. Szczególnie boli fakt, że autor zarzuca władzom drugiej RP , iż nie pozwoliły na wkroczenie Armii Czerwonej na terytorium Rzeczpospolitej, gdy te chciały "wyzwolić" (cudzysłów nie przypadkowy) Czechosłowację z rąk niemieckich. Autor pisze tak, jakby nie wiedział, że wojska sowieckie, tam gdzie wkroczą, to już dobrowolnie nie chcą wyjść. Acz żeby oddać odrobinę sprawiedliwości jest rzeczywiście mowa o nieładnych słowach Mołotowa wobec Polaków. Skądinąd uległem wrażeniu, że autor pisze swoją prace w takim tonie, w którym Trzecia Rzesza owszem może odnieść jakieś zwycięstwa terytorialne, to jednak nie ma najmniejszej szansy, aby wygrać cała wojnę. Takich fragmentów jest więcej - przytoczyłem tylko te, które najbardziej rzuciły mi się w oczy.

Wydaje mi się, że w swojej pracy autor nie zgłębił najistotniejszego jądra narodowego socjalizmu (co dziwne, bo widzę duży dorobek na koncie tegoż uczonego), jak i wyciągnął błędne wnioski z wcześniejszej historii.


---
* Karol Grünberg, "Adolf Hitler: Biografia", wyd. Książka i Wiedza, 1988, s. 117