Temat do swojej powieści, napisanej już niemal u schyłku życia, zaczerpnął Kraszewski z "Pamiętnika anegdotycznego z czasów Stanisława Augusta".
W latach 1790-94 znany był w Warszawie tajemniczy żebrak zwany Baranim Kożuszkiem. Pisarz odtworzył dzieje jego nieszczęśliwego życia, ukazując jednocześnie charakterystyczne postacie warszawskie z końca XVIII wieku na tle ówczesnej sytuacji politycznej Polski i znaczących wydarzeń: zagrożenie ze strony państw ościennych, Sejm Czteroletni, starcie dwu stronnictw - patriotycznego pod wodzą Kołłątaja i Ignacego Potockiego z wstecznym, sprzymierzonym z Rosją.

[Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986]