Powieść Dagny: Życie i śmierć: Opowieść jej kochanka W. E. (Landis J. D. (Landis James David))&mode=rating czytałam z samozaparciem, jak żadną wcześniej. Nurtowało mnie pytanie, jak to możliwe, że dwie osoby oceniające tę książkę dały tak skrajnie różne oceny. Przyznam się, że przed przeczytaniem powieści zerknęłam na strony Biblionetki i sprawdziłam, jak oceniają ją inni. I tu szok: dwie oceny, jedna na 6, co oznacza książkę rewelacyjną, druga na 1,5 czyli książka zła. Tak mnie to zdziwiło, że postanowiłam tę powieść przeczytać mimo wszystko i wbrew wszystkiemu. I miałam za swoje.

Powieść opowiada o Dagny Juel Przybyszewskiej, żonie Stanisława Przybyszewskiego, pisarza, którego twórczość była fenomenem znamiennym dla epoki, a w historii literatury pozostała jako symbol przełomu wieków XIX i XX. Tadeusz Boy Żeleński tak oceniał Przybyszewskiego: "Przyniósł nowy powiew, urok wielkiej bohemy, nowe prądy [...] Ale główny ładunek dynamitu to był on sam, ze swą potrzebą apostolstwa, udzielania się, odkrywania talentów, otaczania się wyznawcami, ze swą potrzebą gromadnego życia, ciągłej uczty platońskiej." Był więc osobowością niezwykła, wielce znaczącą i charyzmatyczną. Wśród cyganerii niemiecko-skandynawskiej nazywany był "genialnym Polakiem". Równie fascynującą postacią, także dla współczesnych jej, była Dagny Juel, Norweżka, córka lekarza zbuntowana przeciwko mieszczańskiej pruderii. Wśród berlińskiej cyganerii opisywana jako kobieta "oszałamiająca, w której zakochiwali się wszyscy mężczyźni i którą uwielbiały wszystkie kobiety". Powieść Landisa obejmuje okres od poznania się Dagny i Stanisława w Berlinie w 1893 roku do śmierci Dagny w 1901.

Dwoje ludzi, których życie, osobowość, znaczenie dla literatury może być tematem fascynujących opowieści stało się bohaterami marnej powieści pisarza amerykańskiego, którego proza sprawia wrażenie pisanej na zamówienie, płatnej od ilości wersów.
Landis śledzi losy Przybyszewskich, posługując się dostępnymi źródłami biograficznymi, jednak to wszystko, co wykracza poza dostępne, opisane fakty, a co stanowi imaginację autora, jest pozbawione życia, płaskie, jednowymiarowe. Jak to: "Muzyka weszła w nią poprzez ciało jej syna i jej mąż wszedł w nią poprzez ciało jej syna, i wszystko zebrało się w niej, i pokochała swego syna po raz pierwszy." Przytoczony fragment opisuje koncert Przybyszewskiego, którego słucha Dagny z synkiem na kolanach. Napuszony, sztuczny styl wypowiedzi stylizowany na biblijny brzmi karykaturalnie. A to tylko jeden z wielu "kwiatków". Inny: "Mimo to czuła, że została złapana w pułapkę przez tych dwóch mężczyzn i że jednak była dziurą, którą każdy z nich chciał wypełnić, aby zastąpić coś w środku samego siebie." Plastikowe postaci nie przypominają pełnokrwistych, oryginalnych, choć pewnie kontrowersyjnych przedstawicieli europejskiej bohemy sprzed ponad stu lat.

Styl powieści, język narracji w części pewnie zawiniony przez tłumaczy, napuszony miejscami, chwilami sztuczny do granic przyzwoitości, przegadany. Dialogi bez wyrazu, nieporadne, udziwnione, często nieprowadzące do niczego. Nie ma w nich emocji na jakie zasługują tak barwne postaci. Epatowanie trywialną seksualnością stanowi przypuszczalnie błędne odczytanie idei "nagiej duszy" głoszonej przez Przybyszewskiego. Może też ma stanowić magnes dla potencjalnych czytelników? Jest żałosne...

Życie Dagny Przybyszewskiej pełne wydarzeń niezwykłych i dramatycznych, oryginalna osobowość, tajemniczy talent może być materiałem na fascynującą powieść. Dostajemy erzac
Nie warto było czytać.



Dagny: Życie i śmierć: Opowieść jej kochanka W. E. (Landis J. D. (Landis James David))&mode=rating