Zachęcam do zapoznania się z nową pozycją książkową, której wydawcą jest Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych: „Czas EuroMajdanu. Implikacje (de)stabilizacji Ukrainy w latach 2013–2014”, pod redakcją naukową R. Potockiego, M. Domagały i D. Miłoszewskiej. Jest to bardzo interesująca pod względem poznawczym publikacja, przybliżająca odbiorcy rzeczywistą sytuację na Ukrainie i wokół tego państwa. Autorzy pracy dokonali wnikliwej analizy ukraińskiej drogi do niepodległości, a zarazem oderwania się od Rosji jako ciemiężyciela i oprawcy. Ukraina od momentu wyzwolenia się spod panowania Związku Radzieckiego, czyli od 1991 r., wciąż na nowo udowadnia całemu światu, że Ukraińcy to nie „chochły” (określenie Mykoły Riabczuka), tylko społeczeństwo obywatelskie, które walczy z wszechogarniającą biurokracją i korupcją, klanami oligarchicznymi oraz rosyjskim paternalizmem – w imię niezależnej oraz całkowicie demokratycznej Ukrainy, która w przyszłości może stać się w pełni członkiem Unii Europejskiej i NATO, a zatem częścią świata zachodniego. Ponad pięćdziesiąt artykułów, podzielonych na dziesięć bloków tematycznych, stanowi kompendium wiedzy z zakresu postrzegania ukraińskiej państwowości na arenie międzynarodowej. Książkę wyróżnia jej wielowymiarowość i komplementarność tematyczna, a zarazem objętość. Autorzy, reprezentujący zróżnicowane poglądy i punkty widzenia, analizują powolną transformację systemu ukraińskiego poprzez Rewolucję na Granicie (1990 rok), Pomarańczową Rewolucję (2004 rok) oraz EuroMajdan (2013 rok). W rezultacie wydarzeń z końca 2013 r. Ukraina znalazła się wobec nierozwiązanych dylematów państwa potencjalnie dysfunkcyjnego. Analiza ukraińskiego systemu politycznego – opartego na współistnienie oligarchii i autokratyzmu – ukazuje, jak poważne są przeszkody na drodze do wspomnianej państwowości.

Na kanwie wydarzeń potocznie zwanych EuroMajdanem widocznym stało się, że Ukraina nie jest w stanie sama uporać się z wieloma problemami związanymi ze swoim dążeniem do niezależności. Stąd pomoc Zachodu jest dla niej priorytetowa w tej nie zawsze „pokojowej” walce. Świat zachodni natomiast nie potrafi skutecznie zabezpieczyć jej dążeń reformatorskich, aby nie stała się areną walk, buntów społecznych oraz rewolt – nazywanych inaczej rewolucjami – które co jakiś czas się tam powtarzają. Omawiana książka pokazuje, że ukraiński cel, droga do pełnej niezależności, jest jeszcze daleki od realizacji, znacznie utrudnionej brakiem reform związanych z wymianą kolejnych ekip rządzących oraz innymi problemami tego państwa, które nie ma podstaw demokracji. EuroMajdan to kolejny zryw niepodległościowy osób dążących do zmian – aczkolwiek z obserwacji sceny politycznej wynika, że takich masowych manifestacji w przyszłości może być na Ukrainie więcej. Dotychczasowe zmiany władzy nie przyniosły poważnych demokratycznych przeobrażeń – a szanse na transformację ustrojową były po każdym takim masowym proteście zaprzepaszczane. Stąd tak ważne jest, aby obecne wydarzenia związane z EuroMajdanem pokazały, że Ukraina mówi jednym głosem o wolności i niezależności oraz staje się w pełni demokratyczna – oczywiście wspierana pomocą ze strony wspólnoty międzynarodowej. Jest to marzenie – aczkolwiek do zrealizowania, stąd tak doniosłe znaczenie ma EuroMajdan, który powinien stać się symbolem tej zmiany, a nie kolejną rewolucją wygasłą ze względu na brak zainteresowania reformami zarówno wewnątrz tego państwa, jak i z zewnątrz.

Książkę czyta się dość łatwo – jest napisana przejrzyście, a wszelkie wątpliwości zostały wyjaśnione w samym tekście lub w przypisach. To sprawia, że po tę pozycję może sięgać nie tylko kadra naukowa, fachowcy z danej dziedziny, ale także każdy potencjalny czytelnik zainteresowany problemem państwowości ukraińskiej, a więc w szerszym kontekście także stosunkami międzynarodowymi. Jest to niewątpliwie dzieło, które systematyzuje wiedzę z zakresu niepodległości ukraińskiej – aż po obecne czasy. Podejmuje ono temat niewątpliwie ważny z punktu widzenia międzynarodowych stosunków politycznych i jest znaczącym głosem na rzecz ukraińskiej walki o niepodległość – stąd „Czas EuroMajdanu” polecam wszystkim.


[Recenzję wcześniej zamieściłem też w serwisach moznaprzeczytac.pl, zblogowani.pl]