"»Imperium« to jest książka, która jest jak gdyby napisana zamiast innej książki, bo ja w tym czasie, to była połowa lat 80. - miałem taką myśl, żeby napisać taką trylogię o dyktatorach. To miał być »Cesarz«, »Szachinszach« i 3. tom to miało być o Aminie - dyktatorze Ugandy. I zamierzałem w połowie lat 80. usiąść i zacząć to pisać. A tu nagle zaczyna się pierestrojka - zaczyna się dziać wielkie światowe wydarzenie i ten Amin to jakaś maleńka postać..."* - tak mówił Kapuściński o genezie powstania "Imperium", książki, która dla wielu stanowi ukoronowanie twórczości "Cesarza reportażu".

Każdy, kto zna Kapuścińskiego, już na wstępie utworu, w pierwszej części dostrzeże to, co wyróżnia "Imperium" spośród innych jego utworów - jest ono w ogromnej mierze subiektywne. Tylko książkowy debiut autora, "Busz po polsku" zawiera w sobie podobną dawkę subiektywizmu. Jednak nie jest to, Boże broń, zarzut wobec autora - oparta na osobistych doświadczeniach relacja z podróży od pierwszej do ostatniej strony poraża czytelnika.

Pierwsza część utworu to podróż autora do świata dzieciństwa, konfrontacja przeżyć z dzieciństwa ze światem Imperium, ze światem, jak mu się wtedy wydawało, zła. "Pierwsze spotkanie", bo tak zatytułowany jest rozdział, to też relacja z pierwszych podróży młodego dziennikarza - koleją transsyberyjską czy na południowe rubieże Kraju Rad.

Drugą część stanowią reportaże z podróży po republikach (jeszcze) sowieckich z lat 1989-1991. Te reportaże przywodzą na myśl "Kirgiz schodzi z konia", jednak pojawiają się tu też opisy miejsc nieznanych z "Kirgiza". Mrożące krew w żyłach opisy łagrów i przeżyć Sybiraków na długo pozostają w pamięci czytelnika.

"Ciąg dalszy trwa" to spojrzenie na rozpad Związku Radzieckiego pod kątem przyszłości - co dalej? Jak mają się zorganizować młode republiki postradzieckie? Co powinni zrobić ze sobą ludzie? Gdzie w tym świecie miejsce komunistów? Na te pytania nie pada odpowiedź, bo i paść nie może - wszak czas pokaże (pokazał), co dalej, jaki będzie "Ciąg dalszy...".

O genialności "Imperium" świadczy też ogrom pracy, jaką autor wykonał. W wydaniu "Czytelnika" znajduje się trzystronicowa lista książek cytowanych w utworze, każda ważna, każda, która coś wnosi.

Jednak tym, co najbardziej uderza czytelnika, jest piętno, jakie Imperium odciska na człowieku. "Zrobili mi ręce mężczyzny!" krzyczy jedna z osób, z którymi Kapuściński rozmawia, a sam autor najdobitniej mówi o tym w jednym z lapidariów, kiedy pisze, że w czasie, gdy jego rówieśnicy, kilkuletni jeszcze, przyszli geniusze literatury brali lekcje gry na pianinie czy chodzili do elitarnych szkół, on biegał boso po Pińsku i sprzedawał mydło. I tak właśnie jest, Imperium odcisnęło niewymazywalne piętno na całym pokoleniu, czego ta książka jest świadectwem.

Serdecznie polecam!



---
* Cytat pochodzi z wywiadu zamieszczonego na stronie internetowej kapuscińki.info.