"Zwierzę wychowywane przez ludzi może się wdrukować na człowieka. Takie sytuacje opisywał już austriacki noblista i badacz zwierząt Konrad Lorenz, a pisząc o konsekwencjach tego mechanizmu – wspomina w swoich książkach, jak jedna z wychowanych przez niego kawek zakochała się nieszczęśliwie w gosposi, nie myśląc o powiększaniu kawczego rodu." [1]

Pozwoliłam sobie na taki, nie zaś inny wstęp, by uświadomić, że zagadnienia, na jakie zwracał uwagę Konrad Lorenz są wciąż aktualne, wciąż poszerzane, imię zaś autora wcale nie odeszło w niepamięć, wciąż przebrzmiewa w świecie nauki o zachowaniach zwierząt, nawet jeśli my, dopiero wkraczając w ten cudowny i pełen tajemnic świat dotąd go nie znaliśmy. Ja nie znałam. Można więc wyobrazić sobie moje zdziwienie, gdy nazwisko autora odnalazłam przypadkowo w powyższym artykule, zaś w rozmowie z siostrą okazało się, że je zna jeszcze ze studiów psychologii i dokonań Konrada Lorenza w tejże dziedzinie.

Autor, Konrad Lorenz, dał się poznać jako zoolog i ornitolog, twórca nowoczesnej etologii, laureat Nagrody Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii za odkrycia z zakresu wzorców zachowań indywidualnych i społecznych. Jego badania koncentrowały się wokół psychologii ewolucyjnej, socjobiologii, szczególnie zjawiska wdrukowania u gęsi gęgawy. Innymi słowy zajmował się zachowaniem zwierząt, tym odziedziczonym po przodkach i tym nabytym w wyniku nowych doświadczeń czy warunków środowiska, szukał i wyjaśniał jego przyczyny. Jeszcze w dzieciństwie podglądał świat przyrody, obserwował, tutaj pojawiły się pierwsze próby hodowli. Pracę tę, będącą dlań przyjemnością, kontynuował przez resztę życia. Pisał i publikował głównie w języku niemieckim, tłumaczone na język polski ukazały się: "Regres człowieczeństwa", "Odwrotna strona zwierciadła. Próba historii naturalnej ludzkiego poznania", "Tak zwane zło", "I tak człowiek trafił na psa", "Opowiadania o zwierzętach".

Jak nietrudno się domyślić "Opowiadania o zwierzętach" znane także pod tytułem "Rozmowy ze zwierzętami" traktują właśnie o tym, co Konrad Lorenz obserwował przez cały czas swojej pracy. Życia. O zwierzętach i ich zachowaniu. To zbiór krótkich szkiców, każdy poświęcony innej sprawie, innemu podopiecznemu. Styl książki jest lekki, przyjemny. Dokładne opisy pozwalają łatwiej wyobrazić sobie konkretną sytuację, przybliżają charaktery i sposoby zachowania się zwierząt. Zabawne anegdotki jeszcze ułatwiają odbiór zawartych w książce informacji. A gdzieś tam, pomiędzy opisami, pomiędzy niewątpliwą wiedzą i doświadczeniem, odnaleźć można miłość, jaką autor żywi do zwierząt, troskę o ich los. Pomiędzy wspomnieniami wplata porady i przestrogi dla ewentualnych posiadaczy zwierzęcych przyjaciół i podopiecznych. Wiedza, momentami może nieco przestarzała w porównaniu z najnowszymi podręcznikami i naukami, wciąż pozostaje nowością dla zwykłego czytelnika, który dopiero zaczyna wgłębiać się w temat zwierzęcej psychiki czy też skuszony tytułem, na ślepo wybrał akurat tę pozycję. "Opowieści o zwierzętach" obalają wiele mitów i fałszywych poglądów, jakie czasem rodzą się w umyśle człowieka, gdy ten niewprawionym okiem spogląda na świat natury, przypisując mu przymiotniki: dobry, okrutny, zły, upraszczając to, co wcale tak proste i oczywiste nie jest.

"Opowieści o zwierzętach" to książka nie dla każdego. Niektórych może znudzić sama tematyka. Dla Tych, którzy kochają zwierzęta i pragną je lepiej poznać, niewątpliwie stanie się źródłem natchnienia do dalszych poszukiwań, pozwoli podzielić i ukierunkować tę miłość i pasję, którą czytelnik dzieli z autorem. Pozwoli usłyszeć, co ma nam do przekazania świat natury.
Bo on mówi do nas.
Bo nawet ryby mają głos.

--------
[1] "Lew z jagnięciem, czyli o przyjaźniach niemożliwych i odpowiedzialności" http://www.venanet.pl/artykul/lew-z-jagnieciem-czyli-o-przyjazniach-niemozliwych-i-odpowiedzialnosci/

Rozmawiał z bydlętami, ptakami, rybami...: Opowiadania o zwierzętach (Lorenz Konrad)