Czegóż to nie pozostawili nam w spadku Celtowie! […] W sferze literatury zyskaliśmy dzięki Celtom Balladynę, Lillę Wenedę (a tak!), Cymbelina, Króla Leara, Makbeta, Króla Artura, Merlina, Lancelota, Tristana i Izoldę, Parsifala, Osjana i Świętego Graala. Celtowie zafundowali nam również w pewnym sensie Romantyzm i obarczyli niebywałym wprost balastem utajonych wierzeń i przesądów, których pochodzenia często aż po dziś dzień nie jesteśmy sobie w stanie uświadomić […].

Skąd wzięły się Mabinogion? (Wzięły - bo Mabinogion - to liczba mnoga, zaś pojedyncza - to Mabinogi, „Opowieść”). Owóż zebrano je i zredagowano w wielu wersjach w Walii, w okresie od XI do XIII wieku. Były to niejako „opowieści przykładne”, wzorcowe, od których każdy kandydat na barda rozpoczynał swą naukę zawodu. […]

Mabinogion - to cykle opowieści, występujących […] w różnych wersjach lokalnych i w odmiennych redakcjach. Pierwszy z nich to cykl "Zaświaty", swoiste kompendium spraw związanych z Panteonem i kosmogonią Kimrów. "Zaświaty" pełne są bowiem postaci celtyckich bożyszcz, danych o ich miłościach, porywach gniewu i heroicznych zmaganiach.

Drugi z kolei cykl - to "Dzieci Llŷra" (tak, oczywiście że właśnie Króla Leara!). W rzeczonym cyklu najważniejszą rolę odgrywa Manawydan, syn Llŷra, któremu - podobnie jak i całej rodzinie tego władcy - przypisuje się wiele cech boskich i półboskich. To właśnie on, dzięki swej przemyślności i odwadze, wybawia swoich krewnych z rozlicznych opresji.

Odrębny cykl stanowią opowieści o łowach na odyńca Twrch Trwytha, zesłanego na ziemię przez bóstwo Zaświata - cyklopa Ysbaddadena. Z chwilą upolowania groźnego odyńca heros Culhwch zyskuje możliwość zabicia Ysbaddadena i poślubienia jego córy, Olweny. […]

I wreszcie "Owein ag Luned", czyli w naszym tomie, "Owein i Pani na Źródlech". Bohaterem tej (tych) rycerskich opowieści jest błędny rycerz. […] Bajeczność przeplata się tu z rzeczywistością - i to bez żadnego trudu ni kłopotów - a wymogi geografii czy zoologii zdają się częstokroć zanikać. A nade wszystko istnieje tu owa jakże labilna i mglista granica pomiędzy tym, co boskie i tym, co doczesne! Dotyczy to przygód większości walijskich rycerzy-herosów kulturowych. A owe panie w zamkach, jakże biegłe w magii, a jeszcze czarownice i wróżki - to już najczystsza legenda i folklor, który zawsze nasycał swą bajecznością każdy rycerski epos walijski. […]

Prezentując Czytelnikom niniejszy skromny zbiór trzech Mabinogion, tłumacze żywią nadzieję, iż tym samym uprzystępniają - choć w znikomej części - dzieło niezwykle istotne, gdy idzie o korzenie i źródła kultury europejskiej*.



---
* Andrzej Nowak, "Posłowie", w: "Mabinogion. Pani na Źródlech, jako też inne historie z pradawnej Walii rodem", wyd. Oficyna Literacka, Kraków 1997, s. 121-126.