Pojęcie zła nurtuje nie tylko filozofów i artystów. Czasami do żywego dotyka ono nawet tych najbardziej niewinnych. Każdy też zadaje sobie przynajmniej raz w życiu pytanie, co może być jego źródłem. Czy nie pomyśleliście kiedyś, że zło, które spotyka innych, jest wynikiem Waszego złorzeczenia? Jaką mamy pewność, że nie jest właśnie tak? Od razu przychodzą mi na myśl rozważania egzystencjalistów, pojawia się również skojarzenie z Hanną Arendt i jej poglądami na temat banalizacji zła. A może po prostu czasami winny jest Bóg, który kieruje ręką człowieka?

Właśnie takie konteksty pojawiały się w mojej głowie podczas lektury „Pobojowiska” Michaela Crummeya. To druga książka tego kanadyjskiego twórcy, którą przeczytałam. I chyba mogę śmiało napisać, że zostałam jego wierną czytelniczką. Chętnie poznamm każdą następną jego powieść ze względu na klimat, sposób snucia opowieści, język, styl, bohaterów…

Akcja „Pobojowiska” rozgrywa się między innymi w Nowej Funlandii (czasami też w Japonii), od 1940 do 1994 r. Autor snuje retrospekcje, przenosi nas w różne miejsca. Opowiada historię z punktu widzenia kilku postaci.

Główną bohaterką jest Mercedes (Sadie Parsons), dziewczyna wychowana w purytańskim środowisku, do którego nie bardzo pasuje. Poznaje młodego katolika, Wisha Fureya, który zarabia na życie, podróżując z kinem objazdowym. Matka Mercedes jest zdecydowanie przeciwna związkowi z katolikiem. Narastające konflikty powodują, że Wish ucieka z Cove jako złodziej i morderca. Mercedes wyrusza jego śladem, jednak nie wie, że na kolejne spotkanie z „narzeczonym” przyjdzie jej czekać bardzo długo.

Uwaga: po kliknięciu pokażą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu

Autor snuje opowieść z misterną dokładnością. Splata ją tak, aby czytelnik poznał różne punkty widzenia, aby ta historia miała jak najbardziej obiektywny kształt. Przedstawiona charakterystyka bohaterów jest niezwykle pogłębiona. Dialogi ciekawe, naturalne, a styl idealnie dopasowany do tematyki.

Muszę przyznać, że Michael Crummey potrafi opowiadać, tworząc specyficzną atmosferę w swoich powieściach. Książka zmusza do myślenia i rozważań nad wieloma sprawami, bo miłość jest tutaj chyba tylko pretekstem do snucia ważniejszych refleksji. Być może też wcale miłości nie ma albo jest ułudą. Zaskoczył mnie bardzo fragment, w którym Wish mówi o Amerykanach jako jedynych, którzy mieli odwagę zrzucić bombę atomową, a potem jeszcze śmieli twierdzić, że tylko miłość może wyzwolić świat. Brzmi to jak paradoks, prawda? Może się jednak okazać, że uczucie, za którym człowiek podąża przez całe swoje życie, jest tylko ułudą albo usprawiedliwieniem zła, które czyni. A tytułowe pobojowisko to nie tylko odniesienie do wydarzeń wojennych.

Polecam tę powieść. Założę się, że każdy będzie miał inne przemyślenia i na pewno po przeczytaniu ot, tak nie odłoży książki na półkę, bo to jedna z tych, które pozostawiają trwały ślad w poglądach. Pewne obrazy i zdania czytelnik zapamięta na długo.


---
[1] Michael Crummey, „Pobojowisko”, przeł. Michał Alenowicz, wyd. Wiatr od Morza, 2014, s. 333.
[2] Tamże, s. 213.


[tekst recenzji ukazał się również na moim blogu]