Zaryzykuję stwierdzenie, że ta książka łączy w sobie najlepsze cechy literatury tzw. „popularnej” i „wysokiej”. Z jednej strony wykorzystuje ona takie elementy typowej (i powiedzmy sobie szczerze - często niezbyt ambitnej) powieści podróżniczo-przygodowej, jak wartka akcja, barwni bohaterowie i, przede wszystkim, egzotyczna sceneria, będąca okazją do zaprezentowania obcej nam kultury. Z drugiej jednak, pojawia się tutaj wiele rozwiązań niekonwencjonalnych i niestandardowych, które nie pozwalają traktować tej książki li tylko jako rozrywkowego czytadła. To nie przypadek, że jej podtytuł brzmi „Powieść o Hongkongu”. „Tai-pan” jest bowiem przede wszystkim epicką opowieścią o powstaniu brytyjskiej kolonii na tej wyspie. Dlatego też Clavell przedstawia wielką panoramę ówczesnego społeczeństwa. W efekcie w książce obok tytułowego Tai-pana pojawia się wielu innych bohaterów, wywodzących się z różnych grup społecznych i kultur - chińskiej, brytyjskiej, rosyjskiej, amerykańskiej. Dzięki zmieniającej się narracji autor może przedstawić ich, zazwyczaj sprzeczne, poglądy. Bohaterowie ci zresztą zdecydowanie wychodzą poza sztampowy podział na dobrych i złych. Są (choć nie przepadam za tym wyświechtanym określeniem) prawdziwymi postaciami z krwi i kości. Nikt nie jest tutaj jednoznaczny. Nawet główny bohater, Dirk Struan, choć budzi naszą (a przynajmniej moją) sympatię, czasami jest okrutny i nietolerancyjny. Często z kolei okazuje się, że postać z pozoru jednoznaczna pokazuje z biegiem czasu swe drugie oblicze. Przykładem może być tutaj postać Horatio Sinclaira. Początkowo wydaje się on inteligentnym i wrażliwym młodym człowiekiem. Potem dopiero okazuje się, że jest tak naprawdę fanatykiem i hipokrytą.

Poza rozrywkową sztampę wychodzi jednak przede wszystkim to, co najważniejsze, czyli treść utworu. Nie będzie wielką przesadą, jeśli nazwę go uniwersalnym moralitetem, znakomicie pokazującym np. wpływ walki o bogactwo i władzę na osobowość człowieka i jego stosunki z najbliższymi, czy choćby to, w jaki sposób powstają zręby społeczeństwa i kto jest jego faktycznym twórcą. Tematy to ważkie, stąd wiele w książce fragmentów poważnych, czasami wręcz szokujących. Clavell dawkuje je nam jednak z wielką wprawą, wiedząc dobrze, że nadmiar okrucieństwa może odrzucić czytelnika. Dlatego w książce niezwykle często zmienia się nastrój, nawet dość radykalnie, co jednak nie tylko nie przeszkadza w odbiorze książki, ale przeciwnie - czyni ją jeszcze ciekawszą.

Podsumowując: książka z niezwykle wciągającą akcją o miażdżącym wręcz stopniu intensywności, a przy tym niekonwencjonalna i dająca do myślenia, ze wspaniale przedstawionymi i wiarygodnymi bohaterami. Jednym słowem, arcydzieło.