"Zebrałem tu rzeczy napisane bardzo dawno: w innej epoce, w innym świecie. Nawet rozmowa, która zastępuje posłowie, pochodzi z samego początku wielkich przemian. A wznawiane tu eseje są znacznie starsze.

Ułożyłem je wedle dat napisania, a gdy te nie były zaświadczone – wedle dat publikacji; wolałem nie polegać na pamięci, gdyż wiem, jak bardzo bywa zawodna, a dokładność datowania ma w tym przypadku swe znaczenie.

Interesowało mnie bowiem ukazanie na własnym przykładzie dojrzewania intelektualnego i ewolucji ideowej, które były mi wspólne z jakąś częścią mojego pokolenia, pokolenia 1956, a może też, acz w mniejszym stopniu – pokoleń bezpośrednio je poprzedzających. Toteż potraktowałem moje eseje z lat 1957–1974 tak, jak gdybym nie był ich autorem: umieściłem je tu w komplecie, niezależnie od tego, jak je dziś oceniam, i niczego w nich nie poprawiłem z wyjątkiem opustek i jawnych błędów druku. Nie znaczy to, że znajduje się tu wszystko, co napisałem w owych latach; pominąłem recenzje i artykuły publicystyczne oraz dziennikarstwo i debiutanckie wprawki z lat 1953–1956. Dwie książki, doktorat i habilitacja, ukazały się osobno, podobnie jak trzy studia o charakterze bardziej akademickim."
(Krzysztof Pomian)