Rosyjski historyk przedstawia dzieje Rosji (od pradawnych początków po okres rządów Piotra I) w aspekcie etnicznym. Autor dużo miejsca poświęca pojęciu "etnosu", przekonując czytelnika o cykliczności wydarzeń. Dość śmiała teoria, wg której wielkie imperia powstają z etnicznego zrywu, tworząc etnosy i superetnosy. Ich czas trwania jest z góry ustalony na około 1500 lat.

Oczywiście to nie jedyne śmiałe rozważania. Autor, idąc dalej pod prąd opinii innych historyków (zwłaszcza rosyjskich), którzy propagują ciągłą walkę Słowian o wyzwolenie spod jarzma azjatyckich najeźdźców, przedstawia zgoła odmienne tezy. Wg nich to dzięki stosunkom ze Wschodem ruski etnos mógł rozwinąć i zachować niepowtarzalne cechy.

Gumilow odcina wpływ Europy na rodowód Rosji grubą linią, przekonując, iż jedyne źródła wpływu są azjatyckie.

Niektórych czytelników może razić niechęć do Polaków i Żydów (zwłaszcza tych ostatnich). Niemniej jednak uważam, że ta pozycja powstała na solidnych fundamentach naukowych i jak to jest przeważnie w takich pracach, fakty nie zawsze idą w parze z odczuciami.

Książka napisana jest przyjemnym językiem - no, może oprócz naukowego wstępu. Z pewnością warto ją przeczytać, zwłaszcza że patrząc na obecną Rosję, można uznać teorię Gumilowa za naprawdę sensowną.