Powstanie Tupaka Amaru II było wielkim zrywem antykolonialnym, który ogarnął w latach 1780–1783 olbrzymie obszary kontynentu południowoamerykańskiego, od dzisiejszej Kolumbii po tereny współczesnej Argentyny. Dla większości zbuntowanych Indian wrogiem był każdy, kto nosił się z hiszpańska albo nie mówił językiem keczua lub ajmara. Indiańskiemu barbarzyństwu dorównywały okrucieństwa Hiszpanów. Wieszanie jeńców, kara garoty i rozrywanie końmi skazańców stały się normalną praktyką sił pacyfikujących powstanie.

Męczeńska śmierć Tupaka Amaru i zagrożenie, jakim dla panowania Hiszpanii w Ameryce był wielki ruch tupakamarystowski sprawiły, że postać legendarnego przywódcy urosła do rangi jednego z największych bohaterów latynoamerykańskich, orędownika sprawiedliwości społecznej, indiańskiego mesjasza, prekursora dziewiętnastowiecznych ruchów rewolucyjnych w tej części świata i symbolicznego patrona współczesnych rebeliantów peruwiańskich.

[Attyka, 2007]