Rec. Katarzyna Malec
Ocena: 4/6

"Błysk rewolwru" Wisławy Szymborskiej to nie lada gratka dla wielbicieli twórczości noblistki. Zbiór niepublikowanych wcześniej tekstów i rysunków dopełnia obrazu poetki, znanej z nieprzeciętnego, podszytego ironią humoru. Wszak to Wisława Szymborska fakt uhonorowania swojej pracy umysłowej przez Norweski Komitet Noblowski zwykła nazywać tragedią sztokholmską.

Zawarte w publikacji teksty dzieli duża rozpiętość czasowa. Od pierwszych prób pisma 4-letniej Wisławy, poprzez „rymy częstochowskie” wierszy kreślonych w Gimnazjum Sióstr Urszulanek, cięte żarciki literatów na Krupniczej, w pełni świadome i dojrzałe teksty (choć prześmiewcze w warstwie znaczeniowe i w formie – vide „grafiki” Anatomia w książce telefonicznej), tworzone nierzadko wespół z partnerem życiowym noblistki – Kornelem Filipowiczem, po ostatni przejmujący wierszyk napisany kilka miesięcy przed śmiercią podczas pobytu w szpitalu. Teksty pogrupowane zostały na cztery części: Juwenilia; Na Krupniczej, w szufladzie, na rybach; Utwory gatunkowe; W Lubomierzu – każda z nich powstała na innym etapie życia Szymborskiej. Dzięki wprowadzonemu usystematyzowaniu czytelnik obserwuje literackie inicjacje i kształtowanie się poetyckiej osobowości noblistki. Wśród nieznanych zapisków odnajdziemy teksty, których formy gatunkowe wytworzyła na własne potrzeby Szymborska, wśród nich moskaliki – rymowane, dowcipne wierszyki zawierające ocenę danego narodu, których pierwowzorem stał się fragment polskiej pieśni patriotycznej z XIX wieku, rajzenfiberki – będące wyrazem niechęci poetki do podróżowania, lepieje – nonsensowe dwuwersowe wierszyki i kilka innych równie oryginalnych form. Teksty te to popisy niespożytej elokwencji i błyskotliwości, a także przejaw niepospolitego humoru poetki. Zabawy literackie nierzadko są uświetnione własnoręcznymi ilustracjami autorki, a incydentalnie również opatrzone archiwalnym zdjęciem. Autorem słowa wstępnego jest Bronisław Maj, przyjaciel Szymborskiej. Tekst został utrzymany w ironiczno – żartobliwej tonacji i doskonale wpasowuje się w stylistykę książki.

Błysk rewolwru obok całej swej finezyjności sprawia wrażenie publikacji niedopracowanej - brakuje komentarza od wydawcy, teksty sprawiają wrażenie połączonych w całość naprędce, w pośpiechu, bez odpowiedniej oprawy redaktora. Mniej wytrawny czytelnik nie uświadczy notek wyjaśniających genezę i opisujących cechy nowatorskich podgatunków literackich utworzonych przez poetkę. Książka ta jest frapującą ciekawostką dla czytelników znających i ceniących twórczość Wisławy Szymborskiej. Nowicjusze zaznajamiający się dopiero z wierszami poetki powinni odłożyć tę lekturę w czasie, bowiem znajomość faktów biograficznych, wątków około literackich jest niezbędna dla zrozumienia i sprawnego poruszania się w tematyce tej publikacji.



Katarzyna Malec jest autorką bloga katarzynamalec.blogspot.com