Rec. Grzegorz A. Nowak
Ocena: 5/6

Amerykanie mają swoje aligatory w miejskich kanałach, diabła z New Jersey oraz znikającego autostopowicza. W czasach PRL-u głośno zrobiło się o tajemniczej czarnej wołdze, której pasażerowie mieli porywać dzieci. Każda miejska legenda ma gdzieś swoje korzenie jednak najczęściej bardzo trudno je odnaleźć i z całą pewnością odpowiedzieć na pytanie, skąd wzięła swój początek. Przemysławowi Semczukowi udaje się ta sztuka przy okazji badania kryminalnej historii PRL.

PRL, jako państwo demokracji ludowej, miało być wolne od przestępczości, spraw kryminalnych, seryjnych morderstw i innych zbrodni charakterystycznych dla krajów zachodniego imperializmu. Polska Ludowa, stworzona według zasad socjalizmu nie mogła przypominać zepsutego kapitalizmu, rzeczywistość była jednak dla władz komunistycznych znacznie bardziej skomplikowana. W powojennej Polsce zdarzały się przestępstwa takie same jak w innych zakątkach świata i aktualny system polityczny nie miał na to żadnego wpływu. Władza jednak skąpiła ludności prawdziwych informacji na ten temat, przez co o stworzenie niesamowitych historii nie było trudno.

Autor Zatajonych katastrof PRL w swojej nowej książce postanowił zmierzyć się z bardziej sensacyjnym tematem – największych zbrodni okresu komunistycznego. Temat jest tym bardziej intrygujący, że część opisanych w książce spraw aż do tej pory nigdy nie opuściła akt milicji i kręgu osób związanych z bezpieką. Gdyby nie zachowane w archiwach IPN dokumenty, być może nigdy nie dowiedzielibyśmy się o niektórych z opisywanych w książce przestępstw. Mit o kraju wolnym od zbrodni, stworzony przez komunistyczne władze, mógłby zostać nienaruszony. Tymczasem katalog ówczesnych przestępstw mógłby posłużyć za kanwę dla niejednego emocjonującego filmu akcji.

Porwania dzieci, zabójstwa osób związanych z najwyższymi pozycjami w państwie, napady na banki, seryjne morderstwa, fałszerstwa, a nawet groźby zatrucia całego miasta – to tylko niektóre ze spraw, z którymi musiała zmagać się milicja i bezpieka. Nie dość, że funkcjonariusze nie dysponowali nowoczesnymi metodami i narzędziami śledczymi, to jeszcze ręce wiązała im ręce potrzeba działania w tajemnicy, pod presją czasu i naciskiem władz komunistycznych. Tym bardziej zadziwia ilość rozwiązanych z powodzeniem spraw. Książka Semczuka jest więc nie tylko przeglądem najciekawszych utajnionych spraw policyjnych, ale również obrazem tego jak w PRL-u działały służby odpowiedzialne za ochronę obywateli.

Przemysław Semczuk łączy ze sobą świetny warsztat historyka oraz zdolności publicystyczne. Czarna wołga łączy w sobie najlepsze cechy naukowej analizy i dziennikarskiego reportażu jednocześnie zachowuje lekki, przystępny styl dzięki czemu książkę można polecić absolutnie każdemu. Każda opisana w niej sprawa wydarzyła się naprawdę, a miejsca w niej opisane znane są nam bardzo dobrze. To lektura obowiązkowa dla wszystkich miłośników kryminału, historii i wieczorów z dobrą książką.