Tess Gerritsen, znana głównie z cyklu thrillerów medycznych z Jane Rizzoli i Maurą Isles, swoją pisarską karierę zaczynała od powieści łączących w sobie romans i kryminał. Aż któregoś dnia amerykańska pisarka spotkała na swej drodze emerytowanego policjanta, który podróżując po Rosji nasłuchał się od swych kolegów po fachu historii o dzieciakach znikających w tajemniczych okolicznościach. Policja miała pewne mroczne podejrzenia, a cała ta historia mocno wstrząsnęła Gerritsen. I tak zrodził się pomysł na fabułę "Dawcy", pierwszego thrillera medycznego autorki, dzięki któremu jej kariera nabrała rozpędu.

Bohaterką "Dawcy" jest Abby DiMatteo, młoda absolwenta medycyny, stażystka w szpitalu Bayside, który szczyci się jedną z najlepszych ekip transplantologów. Bystra, pracowita dziewczyna zyskuje aprobatę szpitalnej elity, tym samym dostając niesamowitą szansę zrobienia kariery na oddziale transplantologii. Wspiera ją Mark, jej partner, a przy tym jeden z filarów elitarnej grupy lekarzy dokonujących przeszczepów ludzkich organów. To wsparcie bardzo się Abby przyda, bo od początku wszystko idzie nie tak.

Na przeszczep serca czeka nastolatek. Chłopak ma kochającą rodzinę, coraz słabszy organizm i mnóstwo pomysłów na życie, które lada moment może się zakończyć. Ma też jednak szczęście. Do jednego ze szpitali trafia pacjent, który jest idealnym dawcą narządu. I gdy już niemal wszystko jest ustalone, a lekarze przeprowadzają ostatnie testy, z problemami mięśnia sercowego do szpitala trafia Nina Voss, żona wpływowego milionera. Jej również potrzebny jest przeszczep i choć według wszelkich zasad pierwszeństwo ma ciężko chory, trzykrotnie znajdujący się w stanie zagrożenia życia nastolatek, serce ma powędrować do pani Voss. Taką decyzję podjął zespół transplantologów i nie ma od niej odwołania.

Szok i niedowierzanie: tak można opisać pierwszą reakcję Abby. W głowie jej się nie mieści, że zespół wybitnych specjalistów zdecydował, by serce przeznaczone dla Joshuy trafiło do kogoś spoza kolejki tylko dlatego, że ten ktoś jest małżonką bogacza z ogromnymi znajomościami i równie ogromnymi wpływami. Nie ma jednak czasu na myślenie. Chłopiec jest w stanie krytycznym. Lekarze walczą o jego życie. "Migotanie komór. Serce Joshuy sygnalizowało, że już długo nie wytrzyma"[1]. Cudem udaje się odratować nastolatka, a Abby i Vivian Chao, ordynatorka oddziału chirurgicznego, podejmują błyskawiczną i brzemienną w skutki decyzję. Decydują się przewieźć pacjenta do innego szpitala, gdzie mimo decyzji transplantologów z Bayside ma zostać wykonany przeszczep.

Joshua żyje. Mąż Niny szaleje z wściekłości. Vivian musi odejść z pracy. Abby ściąga na siebie kłopoty, o jakich jej się nie śniło. A Nina... Dla Niny błyskawicznie pojawia się nowe serce. Najwyraźniej sporo wolnych serc czekało w okolicy na nowych właścicieli.

W tym samym czasie przez Atlantyk płynie frachtowiec, a na jego pokładzie kilkunastu rosyjskich chłopców, którzy święcie wierzą, że w Ameryce czekają na nich rodziny gotowe ich adoptować i zapewnić lepsze życie...

"Dawca" rozkręca się bardzo szybko. Od pierwszych stron wiele się dzieje, a czytelnik nie dostaje ani chwili na zaczerpnięcie oddechu. Podobnie zresztą jak bohaterowie. Abby nie ma pojęcia, w co się pakuje, podejmując słuszną, jak sądzi, decyzję uratowania chłopca. Od tej chwili jej świat zaczyna się sypać. Groźby, pozwy, poczucie wyobcowania i przeczucie, że za jej plecami dzieje się coś przerażającego i nieludzkiego - oto nowe punkty w grafiku stażystki. Gdy w pewnym momencie kobieta dojdzie do wniosku, że ma już niewiele do stracenia, zaczyna węszyć i odkrywa zaskakujące, przerażające fakty.

Tess Gerritsen nie stroni od trudnych tematów. W "Autopsji" poruszyła temat handlu kobietami i zmuszania ich do prostytucji. W "Dawcy" skupia się na czarnym rynku narządów do przeszczepów. Obie powieści łączy coś jeszcze. Ofiary nielegalnych procederów to mieszkańcy dawnego bloku wschodniego, którym Ameryka jawi się jako kraj perspektyw i dobrobytu. Za podszyte naiwnością marzenia płacą oni najwyższą cenę.

Zapotrzebowanie na narządy ludzkie rośnie, a tym samym wzrasta liczba osób padających ofiarą nielegalnych zabiegów. Są tacy, którzy dobrowolnie sprzedają nerkę czy płat wątroby, traktując to jako źródło szybkiego zysku. Wielu ludzi wprost ogłasza chęć takiej sprzedaży w Internecie. W Chinach narządy pozyskuje się od więźniów skazanych na śmierć. Dawców jest jednak wciąż mniej niż biorców, a wymóg zgodności obu stron co do wielu czynników biologicznych dodatkowo utrudnia pozyskanie organów dla konkretnej osoby. "Brak narządów to prawdziwy problem. Tysiące ludzi potrzebuje nowego serca, a liczba dawców jest ograniczona"[2]. Niektórych stać finansowo i moralnie na to, by ratować życie swoje czy bliskich za wszelką cenę. I w tym momencie na scenę wkraczają bezwzględni przestępcy, skorumpowani lekarze i urzędnicy. Ktoś traci życie, by ktoś inny mógł przeżyć.

Tess Gerritsen, z wykształcenia lekarz, stworzyła powieść, która wciąga, przeraża i zmusza do myślenia. Jej wiedza medyczna czyni tę opowieść bardziej wiarygodną. Wkraczając na salę operacyjną, mamy świadomość tego, że opisy nie są jedynie wyobrażeniem pisarki popartym wiedzą zaczerpniętą z "Chirurgów" czy "Dr. House'a". Gerritsen wie, o czym pisze i potrafi stworzyć wiarygodne tło, ciekawych bohaterów i wartką akcję, a przy tym poruszyć tematy, o których nie wolno milczeć.



---
[1] Tess Gerritsen, "Dawca", przeł. Jerzy Żebrowski, wyd. Albatros, 2008, s. 67.
[2] Tamże, s. 95.


[Recenzję opublikowałam wcześniej na moim blogu]