Nie jestem w stanie napisać, o czym jest „Kuzynek mistrza Rameau” i co tak naprawdę autor chciał nam, czytelnikom, przekazać za jego pomocą. Utwór ma kompozycję dialogu prowadzonego pomiędzy filozofem a tytułowym kuzynem mistrza Rameau, który w odróżnieniu od swego stryja – cenionego muzyka – jest próżniakiem, kombinatorem, jego zdolności muzyczne nie dorównują innym jego talentom.

Bardziej zaangażowany w rozmowę jest kuzyn mistrza Rameau, nie tylko skory do długich wywodów, ale również często okraszający rozmowę swoistym przedstawieniem, np. naśladowaniem instrumentów muzycznych bądź zachowania ludzi, o których akurat mowa.

Wszystko to z jednej strony sprawia, że opisywane sytuacje są komiczne i pozwala czytelnikowi lekko traktować kwestie wypowiadane przez kuzyna mistrza Rameau. Z drugiej - przykuwa jego uwagę, tak jak w utworze zachowanie tego bohatera budzi nagle (i tylko na chwilę) ciekawość wśród pozostałych gości gospody, pochłoniętych dotąd własnymi sprawami.

Koniec końców, opowiastka Diderota ma pewne „momenty”, jednak całość nie zawiera niczego konkretnego, przyjemnego i zmuszającego do wzmożonej refleksji... Moim zdaniem, jest tu zupełnie inaczej niźli w przypadku rozmowy toczonej pomiędzy Kubusiem Fatalistą a jego panem, którą czytelnik był zaintrygowany i pochłaniał ją z całą zachłannością umysłu, chociaż częstokroć ona również dotyczyła błahych spraw.