Takiej zbeletryzowanej biografii jeszcze nie czytałam! To przedziwny literacki kolaż, w którego skład wchodzą: wyjątki z fikcyjnego dziennika Rembrandta; takież wspomnienia współczesnego mu młodego księgarza; sceny z życia malarza i innych osobistości z epoki, rozpisane na podobieństwo scenariusza filmowego; listy (chyba w części autentyczne? tak przynajmniej wywnioskowałam na podstawie bibliografii) Huygensa i Spinozy; wiersze autorów istniejących i zmyślonych.

Całość budzi podziw dla autorki, która dla wiernego odtworzenia realiów świata przedstawionego musiała się przegryźć przez niezliczoną ilość źródeł historycznych, zapoznać z biografią nie tylko głównego bohatera, ale i kilkunastu powiązanych z nim osób, studiować opisy starych technik malarskich, wpatrywać się w siedemnastowieczne portrety i pejzaże.

Ale jest nierówna. O ile dziennik Rembrandta jest świetny, niesamowicie obrazowy, w mistrzowski wręcz sposób łączący rozważania o teorii malarstwa, zapisy osobistych przeżyć, instrukcje techniczne dotyczące przygotowywania surowców i przyborów oraz prozaiczne notatki upamiętniające dokonane zakupy, o tyle już opowieści Petera Blaeu, choć spisane równie kształtnym i barwnym językiem, miejscami mocno się dłużą. Niektóre wstawki (dialog Kartezjusza z Browne’em, wiersz – autentyczny? rzekomy? – Jana Sixa), choć utrzymują klimat epoki, niezbyt mocno korespondują z głównym wątkiem, a już zupełnie jak kwiatek do kożucha pasują doń wiersze Clary, ukochanej Petera, których kompozycja i język typowe są dla poezji XX-wiecznej (gdyby je przypisać np. Różewiczowi, mogłoby się na to nabrać sporo osób).

Reasumując, po lekturze czuję się bogatsza o wiele szczegółów dotyczących warsztatu i kariery Rembrandta, ale równocześnie nieco przytłoczona i zmęczona.