Koniec świata nie nadszedł, ale wieszczący go szarlatani na pewno zdążyli na nim nieźle zarobić. Dziwne jest to, że w tym apokaliptycznym amoku nikt nie przypomniał sobie o popularnych swego czasu przepowiedniach Nostradamusa. Ten francuski astrolog najczęściej był przywoływany pod koniec dwudziestego wieku, kiedy różni mądrzy ludzie odkryli w jego czterowierszach, że koniec świata nadejdzie w 1999 roku. Jak widać, świat ma się dobrze, astronomowie oceniają, że jeszcze przynajmniej kilka lat będzie istniał, parę książek uda się więc jeszcze przeczytać.

Na początek trochę historii: Michel de Nostre-Dame w roku 1555 napisał „Les Propheties”, zbiór kilkuset czterowierszy wieszczących przyszłość świata, ale głównie Francji. Trzeba jednak od razu przyznać, że Francja pod koniec XVI wieku była areną prawdziwych polowań na czarownice i dlatego Nostradamus postanowił swoje przepowiednie napisać za pomocą tzw. Zielonego Języka – mocno zakorzenionego w tradycji mitologii greckiej, rzymskiej i germańskiej. Zielony Język jest wielowarstwowy i pełen wielorakich odniesień, zrozumiałych wyłącznie dla wtajemniczonych, jego rozkwit miał miejsce w wieku XVI i XVII, a posługiwali się nim wyłącznie alchemicy i okultyści. Ten język miał za zadanie zasłonić przed niewtajemniczonym czytelnikiem rzeczywisty sens, zaspokajając jednocześnie jego ciekawość pozornymi znaczeniami.

Wszystko to powoduje, że książka Davida Ovasona jest jedną wielką zagadką. Autor sam pisze, że te czterowiersze zawierają w sobie fascynującą sprzeczność – z jednej strony Nostradamus zamierzał zawrzeć w nich wizję historii Europy na przestrzeni ośmiuset lat, z drugiej – pisał o nich w taki sposób, aby znaczenie przepowiedni stało się jasne dopiero w świetle faktów dokonanych. I właśnie dlatego dziś mamy nieograniczone pole do interpretacji – sęk w tym, że David Ovason przypisuje sobie monopol na właściwe rozszyfrowanie tych czterowierszy. Nostradamus zastosował rozmaite „techniki kamuflażu”, począwszy od klasycznych anagramów, homonimów i rebusów, a skończywszy na rozmaitych skojarzeniach i tworzeniu nowych słów – należy też zastanowić się, czy przepowiednie nie mają kilku równorzędnych znaczeń. Autor książki wybrał kilkanaście przepowiedni i udowodnił, że się sprawdziły – a ja mam proste pytanie: czemu on uważa, że akurat jego interpretacja jest właściwa? W większości przypadków rozszyfrowanie wizji bardziej wygląda jak dopasowanie określonego wydarzenia do konkretnej przepowiedni – co ciekawe, autor w jednym przypadku uważa, że prawdziwy sens wizji ukryty jest pod zaledwie jedną „warstwą”, a w innym drąży tak długo, aż dokopuje się do znaczenia, które uważa za właściwe. Dodatkowo David Ovason skupia się na wizjach dotyczących Francji – nie jestem historykiem, więc trudno mi było przebrnąć przez fragmenty opisujące trochę anonimowe szesnasto- i siedemnastowieczne francuskie postacie historyczne. Dla polskiego czytelnika intrygujące mogą być dwie wizje: w jednej Nostradamus opisuje życie Katarzyny II i jej wpływ na losy Polski, a z drugiej dowiadujemy się, że data hitlerowskiego ataku na nasz kraj została wybrana przez przywódców Trzeciej Rzeszy w nawiązaniu do jednej z zaproponowanej interpretacji przepowiedni.

Trudno jednoznacznie ocenić tę książkę – nie można nie docenić pracy włożonej przez autora w rozszyfrowanie czterowierszy Nostradamusa, ale irytuje jest jego pewność, że to właśnie dokonana przez niego interpretacja jest właściwa. Najciekawsze tutaj jest historyczne tło przepowiedni, a także opis technik stosowanych przez astrologa w celu zakamuflowania właściwych znaczeń wizji; natomiast najmniej ciekawe, przynajmniej moim zdaniem, są aptekarskie interpretacje wizji odnośnie do wydarzeń z historii Francji – dla znawców średniowiecza mogą być intrygujące, innych zapewne zmęczą. Książka przeznaczona jest więc raczej dla znawców tematu, pospolitego pochłaniacza literatury chyba nie zainteresuje.