Poemat, który przedstawiam Czytelnikom, narodził się jako następstwo innej zgoła pracy literackiej. Dobrych kilka lat temu, nosząc się z zamiarem napisania powieści-apokryfu o esesmanie („Trismus”), począłem gromadzić wszelkiego rodzaju wydawnictwa i materiały ikonograficzne przydatne do moich zamierzeń. [...]
W stercie tego ponurego śmietnika znalazł się również album-szkicownik niejakiego Wilhelma Petersena, wydany w Hamburgu w 1940 roku pod złowrogo pretensjonalnym tytułem „Totentanz in Polen” (Taniec śmierci w Polsce). Petersen – zapewne korespondent wojenny a przy tym utalentowany rysownik – wkroczył wraz z oddziałami niemieckimi do Polski we wrześniu 1939 roku. Plonem tej „wyprawy” był rodzaj poetycznego reportażu-pamiętnika, który tu po raz pierwszy przedstawiamy w polskim tłumaczeniu, oraz ponad dwadzieścia plansz graficznych, wykonanych z talentem i świetną znajomością warsztatu. [...]
W poemacie – będącym czymś na kształt podpisów pod ilustracjami – usiłowałem wydobyć cały dramat tego twórczego fenomenu, gdzie z pełnej dosytu buty od czasu do czasu wydobywa się zwykłe ludzkie przerażenie, gdzie poczucie wyższości i związane z tym mniemanie o prawie wiedzie do mglistych przeczuć własnej hańby. Poemat jest więc pomyślany jako drugi głos Petersena, początkowo jeszcze triumfujący i sarkastyczny, potem objawiający oznaki znużenia, które zawsze towarzyszy oprawcom, wreszcie zniżony do szeptu, który jest mową penitentów*.


---
* Stanisław Grochowiak, „Totentanz in Polen”, wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969, s. 5-6.