Maria Dąbrowska (1889-1965) - polska pisarka. Początkowo przede wszystkim działaczka społeczna, wyłącznie twórczości poświęciła się od 1924 r. Największą sławę i uznanie przyniosła jej saga rodzinna "Noce i dnie" (1932-34), w której z epickim rozmachem i psychologiczną przenikliwością ukazała na przykładzie losów szlacheckiej rodziny Niechciców proces prowadzący do narodzin polskiej inteligencji radykalnej. Po śmierci autorki ukazały się też głośne "Dzienniki", które prowadziła ona od 1914 r., oraz powieść "Przygody człowieka myślącego".

Dąbrowska pisała opowiadania przez całe życie. Debiutowała "Jankiem" już w 1914 r., ale ważne zbiory powstały dopiero po wojnie, m.in. "Uśmiech dzieciństwa" (1923), "Ludzie stamtąd" (1925), "Marcin Kozera" (1927), "Przyjaźń" (1927) czy "Gwiazda zaranna" (1955). Niezaprzeczalna poetyckość stylu pisarskiego, jaki zaprezentowała Dąbrowska w "Uśmiechu dzieciństwa", skłania do tego, aby wyznaczyć od momentu publikacji tego zbioru swoistą cezurę, jeśli idzie o jej dorobek, gdzie kończy się etap społecznego aktywizmu, a zaczyna artystyczna maestria. Autorka nigdy nie wyrzekła się jednak dydaktycznej misji, o czym świadczy choćby jej najsłynniejsze chyba opowiadanie "Marcin Kozera" - historia patriotycznej reedukacji na obczyźnie, obecnie będące jedną z żelaznych lektur szkolnych.

[Zielona Sowa, 2006]