Akcja powieści toczy się na początku XVII wieku. Autor przedstawia w niej walki lisowczyków - najemnego bractwa żołnierskiego, wsławionego w wielu wojnach, które Rzeczpospolita Obojga Narodów toczyła w owym czasu.

Głównym bohaterem powieści jest ubogi szlachcic z ziemi łomżyńskiej, Mateusz Groński. Już w wieku kilkunastu lat opuszcza on rodzinny dom i zaciąga się do chorągwi elearów-lisowczyków, dowodzonej przez Aleksandra Lisowskiego. Wsławiwszy się w "dymitriadach" i kolejnych wojnach moskiewskich, po kilku latach powraca do rodzinnego domu. Zakochuje się w Jadwiżce, córce zamożnego chłopa, mieszkającej w pobliskiej wsi. Lecz czy miłość szlachcica do przedstawicielki niższego stanu ma szansę powodzenia?

W toku walk na terenie państwa moskiewskiego Mateusz poznaje pana Zygmunta Podoskiego, który od tej pory staje się nieodstępnym towarzyszem jego żołnierskiej doli i niedoli. Wkrótce nadchodzi rok 1618. Przyjaciele ponownie zaciągają się do chorągwi lisowskiej i wyruszają pod Wiedeń oblegany przez Siedmiogrodzian i Turków. Natomiast w roku 1620 obaj biorą udział w wyprawie hetmana Stanisława Żółkiewskiego do Mołdawii. Przedsięwzięcie to kończy się klęską na polach Cecory i ostateczną katastrofą polskiej armii podczas odwrotu ku Dnieprowi. Mateusz, ciężko ranny, powraca do kraju. Natomiast Zygmunta, choć ocala żywot, czeka los straszliwy. Dostaje się bowiem do niewoli tatarskiej, a następnie zostaje sprzedany jako niewolnik jednemu z bejów tureckich. Jakie będą dalsze losy Zygmunta Podoskiego? Czy odzyska wolność? Co czeka Mateusza Grońskiego? I czy jego miłość do Jadwiżki przetrwa próbę czasu? Czy hetmanowi Janowi Karolowi Chodkiewiczowi uda się na polach pod Chocimiem odeprzeć potężną nawałę tatarsko-turecką? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdzie czytelnik na kartach powieści.

"Szable nie rdzewiały..." to doskonała powieść historyczno-przygodowa, prawdziwy rarytas dla wielbicieli gatunku. Cechuje się szybkim tempem, jest pełna nieoczekiwanych zwrotów akcji. Znajdzie w niej czytelnik masę wydarzeń dramatycznych, pościgów, walk, pułapek i niebezpieczeństw czyhających na bohaterów. Ponadto utwór ten stanowi doskonałą lekturę uzupełniającą dla poznania dziejów Rzeczpospolitej Obojga Narodów, głównie w latach 1618-1621 i szczególnie pod kątem wojen, jakie wówczas to państwo prowadziło. Autor przedstawił walki lisowczyków w Austrii (1618-1619), wyprawę hetmana Żółkiewskiego i jej klęskę pod Cecorą (1620), przygotowania do obrony i przebieg walk pod Chocimiem (1621) oraz ich skutki. A wszystko widziane oczami głównych bohaterów. Czytelnik dowie się także wiele na temat lisowczyków, ich walk oraz codziennego życia i obyczajów. Wszystko to sprawia, że powieść Królikowskiego nie tylko jest dobrą pozycją rozrywkową, ale ma też cenne walory dydaktyczne.

Nie pozostaje mi nic innego, jak zaprosić do lektury. Naprawdę warto.