Użytkownik: verdiana 28.01.2007 13:10 napisał(a):
Odpowiedź na: "Braci Karamazow" Dostoje... | dd60 Świetny, celny tekst, szkoda, że niewyróżniony.

PS. Polecam bardzo gorąco "Braci" w tłumaczeniu Adama Pomorskiego (Znak, 2004).

Użytkownik: castorp 28.07.2011 16:05 napisał(a):
Odpowiedź na: "Braci Karamazow" Dostoje... | dd60 Trochę przeintelektualizowany ten komentarz („płaszczyzna pneumatologiczna”, „eksplikacja nieusercowionego rozumu”, „sferę pre-intencjonalną”);-), ale generalnie okay. Natomiast nie do końca zgadzam się co do tych „etykietek” przy braciach Karamazow. Moim zdaniem: Dymitr - to personifikacja emocji i popędów natury ludzkiej, zwłaszcza popędów; postać dosyć banalna i przeciętna. Taki literacki dowód na słuszność freudowskich obserwacji odnośnie ludzkiej psychiki. Iwan reprezentuje, no właśnie na pewno nie czysty rozum, lecz rozum silnie zaburzony postępującym szaleństwem, a więc choroby (rozum, w którym rzeczywistość toczy walkę z omamami na polu bitwy, którym staje się sumienie). Alosza z kolei uosabia, z tym się zgodzę, najwznioślejsze pokłady duszy ludzkiej i... ludzkiego charakteru (dobro, szlachetność, miłość, braterstwo, współczucie, uczynność). Czwarty z braci – Smierdiakow, jegomość z punktu widzenia psychologii bardzo intrygujący i zasługujący na nieco głębszą refleksję, przywodzi mi na myśl inną postać literacką, mianowicie Uriasza Heepa z „Dawida Cooperfilda”.Choć w porównaniu do Heepa jest osobowością o wiele bardziej wewnętrznie skomplikowaną, pokręconą, zagadkową. Jest on uosobieniem skrajnego spaczenia charakteru, któremu towarzyszy ponadprzeciętny intelekt. Co do kwestii jego uczuciowości, to byłbym daleki od przypisywania mu takiego defektu, jak brak zdolności do miłości, do przeżywania uczuć wyższego rzędu. Ze względu na warunki wychowania i życia owa zdolność nie została w jego duszy po prostu aktywowana lub raczej należałoby powiedzieć uległa odwróceniu zamieniając się w zdolność do nienawiści. To na pewno nie jest człowiek zimny, o duszy jałowej, zobojętniałej. Wręcz przeciwnie, jest owładnięty gorączkową nienawiścią, rozpalającą pokłady jego duszy do czerwoności. Oczywiście ów żar, dzięki predyspozycjom intelektu, umiejętnie jest skrywany przed światem zewnętrznym pod wystudiowaną maską, by nie zostać zdemaskowanym i nie pogrześć zamysłów rozumu. Smierdiakow to człowiek, którego ukryta w głębi duszy tęsknota za uznaniem ze strony ojca, za miłością ojcowską i być może braterską, tęsknota niezaspokojona i wręcz brutalnie deptana każdego niemal dnia, prowadzi w końcu do wykrystalizowania się osobowości wyrachowanej i bezwzględnej. Ów płonący w jego wnętrzu ogień nienawiść został przyniesiony z piekieł i przez szatana podłożony. Ale w moim odczuciu Smierdiakow to nie był człowiek „z urodzenia”, z natury pozbawiony takiego przymiotu duszy jak zdolność do kochania. Nieustanne życie w cieniu poniżenia, w poczuciu krzywdy i niesprawiedliwości sprawiają, że staje się on tym, kim się staje. Silnie motywowana nienawiść i rozbudzona żądza zemsty pchają go do tego, iż decyduje się on na autodestrukcję, byleby tylko przeprowadzić własne zamysły. A doskonałość jego perfidii staje się ewidentnym dowodem na nieprzeciętne walory intelektualne jego umysłu.